خانه » جدیدترین » مرگ امیرکبیر، مرگ اصلاحات

مرگ امیرکبیر، مرگ اصلاحات

سه شنبه ۱۹ دی ۱۳۹۶   شماره ۷۶۲

فرزین وفائی نژاد

دی ماه هرسال یادآور سایه شوم تحجر و مرگ اصلاحات است. از دیر باز همواره این موضوع نقل محافل مختلف بوده که اصلاحات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در دوران صدارت امیرکبیر همزمان با امپراطوری ژاپن آغاز شد ولی به فرجام نرسید. با توجه به دیرینه شناسی نگرش اصلاحات در ایران و مقایسه آن با سایر نقاط جهان، این مهم شاخص می گردد که فرق اساسی ایران با دیگر کشور های دارای برنامه توسعه پایدار، در میزان حمایت های مردمی و اقبال آنان برای پیاده سازی و اجرای این اصلاحات بوده است. شاید بتوان گفت با شکل گیری نهضت نوگرایی در جهان، ایران را ازپیشگامان اصلاحات نامبرد برد. سرعت بالای تغییرات در این دوران، نبود هـژومونی سیاسی و وثوق اجتماعی همچنین نگاه انتفاعی به تحولات همواره باعث خرافه گری، بـروز رفتارهای ارتجاعی، رشد حباب های اجتماعی، پاره پاره شدن طبقات اجتماعی و ایجاد شکاف های فرهنگی گریده است. با این سبقه تاریخی می توان گفت از آغاز همواره بخاطر عدم رشد متوازن سطوح مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در جامعه و نبود عدالت اجتماعی شاهرگ اصلاحات، به دستور پیش قـراولان و تیغ مزدوران قطع گردیده است، پس می توان گفت: تکیه برجای بزرگان نتوان زد به گزاف/مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی
اما نام « امیر کبیر» برای مردم شریف ایران، زنده کننده امید به آینده و ساختن فردایی بهتر، همگام با اصلاح امور است و تضمین گرفتن از این نام در بخشی از پروژه های اجرایی کشور، اینچنین بار معنایی را باخود دارد. ارتقا و بازبینی طرح جامع شهری اراک در سال ۱۳۷۹و بدنبال آن بازنویسی با نگاهی نوگرایانه و عبور از خطوط فرسوده گذشته در سال ۱۳۸۲و تصویب نهایی در شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در سال ۱۳۸۵ منتج به تولد نگاه های جدیدی در توسعه شهری پایدار کلانشهر اراک شد.شاید به جرات بتوان گفت؛ پس از زمزمه های تفکیک سازی پایتخت به بخش های مختلف کشور، این طرح ، خصوصا پروژه« ۵۸متری امیرکبیر» بارقه ای از امید را در دل مردم پایتخت صنعتی ایران زنده کرد، که متاسفانه با سوء مدیریت تصمیم سازان و تصمیم گیران آن دوران و تکرار این اشتباه و عدم استفاده از ظرفیت پیش آمده ، باعث ازبین رفتن اعتبارات اخذ شده ملی همچون ۲۴ هکتار زمین دولتی پشتوانه طرح و اقبال عمومی مردم، شد. پروژه ۵۸ متری امیرکبیر در پی یک کارتحقیقاتی۲۰ هزارنفرساعته، در معاونت عمرانی شهرداری آغاز و با بهره گیری از ظرفیتهای اداره کل راه و شهرسازی استان و استفاده از مشاوران بنام آن دوران طی چهار سال کار مطالعاتی در حوزه های مختلف شهرسازی، ترافیکی و اجرایی بومی سازی شد. طرح جامع شهری اراک ضمن برخورداری از پیوست های فرهنگی، اجتماعی و زیست محیطی بصورت مستقل از حیث اقلیمی، جمعیتی، اقتصادی و کالبدی توسط ۳ شرکت مشاور بازبینی و در نهایت با تصویب در صحن شورای اسلامی و اخذ مجوزهای لازم و اعتبارات استانی با هدف ارتقائ کیفیت زیستی مردم و بدور از نگاه انتفاعی برای مدیریت شهری پرچمدار توسعه و نوگرایی شد. یکی از معضلات ساختگی توسط متولیان این امر، تغییر نگاه اقتصادی و برداشتهای انتفاعی خصوصا از منطقه اجرایی پروژه امیرکبیر بود، که تا به امروز تیری برچشم افراسیابی طرح تفضیلی و سنگی بزرگ در اجرایی شدن این طرح بوده است. در واکاوی پروژه امیرکبیر می توان به چند موضوع خاص اشاره نمود که لزوم پیاده سازی آنرا اصل و بایسته می نمایاند. همواره در اجتماعات و محافل علمی، فرهنگی، ادبی و سیاسی همگان برعدم استاندارد بودن مناطق خارج از بافت قدیمی متفق القول هستند و با تلخک های برآمده از این فضا مدیریت شهری و برنامه ریزی را به سخره می گیرند، حال که فضایی برای تغییر این رویکرد بوجود آمده با تعابیر ناثواب سعی بر تخریب این رویه دارند که خود جای بسی سوال را در بین اهل تفکر و تعمق بوجود می آورد.  اما مهمترین اتفاقی که می توان به آن استناد کرد پرداخت هزینه های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ست که همشهریان خصوصا ساکنین مقیم در این بافت پرداخت نموده اند، زیرا خیلی از خانواده های درگیر در پروژه امیرکبیر یا در قید حیات نیستند و یا اینکه بخاطر دوری از اضطراب موجود عطای آنرا به لقایش بخشیده و هزینه های معنوی و مادی آنرا به جان خریده اند. نکته حائز اهمیت این است که قالب افراد ساکن در این منطقه جزو هویت شهری پایدار و از افراد محلی کنیه دار وهمچنین سرمایه جاری و ساری شهر هستند که تکریم و صیانت از آنها از اهم واجبات برای احیای این روحیه هویت سازی پایدار می باشد.
تعداد واحد درگیر این پروژه که در اختیار شهرداری نمی باشد نزدیک به ۱۵۰۰ واحد است که بیشتر از ۹۰ درصد این منطقه دارای بافت فرسوده با دسترسی نامناسب شهری و بالای ۹۲ درصد منازل مسکونی حداکثر ۲ طبقه می باشد.
اما نکته اساسی که هرگز در محافل برروی آن بحثی صورت نمی گیرد تعداد نزدیک به ۶۰۰۰واحدی که با فرض اجرایی شدن ۵۵متری ساخته و به بهره برداری رسیده است که اگر خیابانها و کوچه های متصل به آنرا در نظر بگیریم میزان عمق فاجعه و خسارتهای ناشی از عدم تحقق آن بیشتر نمایان می گردد.
شــایان ذکر است طرح ۵۸ متری امیرکبیر مـوسوم به ۵۵متری بخش ناچیز ولی بسیار مهم از طرح تفضیلی شهر اراک می باشد که متصل کننده پروژه های تقاطع غیر هم سطح ورزش ، زیرگذر جهاد و تقاطع غیر هم سطح شریعتی به یکدیگر است و با حذف و یا تغییر آن، تمام پروژه های موجود در شهر بی معنی می گردد.
از لحاظ شهرسازی و نصب ضوابط شکل گرفته در این دوره به واسطه وجود پروژه امیرکبیر، شاید به جرات می توان گفت بیشترین کمک به تغییر اسلوب شهری را این طرح رقم زده است، بهمین خاطر کلیه مجوزهایی که با فرض اجرایی شدن تا کنون به سازندگان حاشیه این طرح داده شده است درهمین راستا بوده و در صورت عدم اجرای آن می بایست منتظر فجایع بزرگی در مرکز شهر خصوصا بارترافیکی و آلودگی محیط باشیم.
از منظر دیگر؛ هویت بخشی و ایجاد کوچ درون شهری بعنوان یکی از شاخصه های پویای شهر و میل به تکاپو در بدنه اصلی جامعه همواره مورد نظر همه فعالان اجتماعی و فرهنگی خصوصا بعنوان یکی از مشوق های اصلی سرریز مازاد اقتصادی خانوارها مورد بحث است. متاسفانه نبود مناطق درجه بندی شده در اراک بالاخص مناطق VIP پدیده سرریز منابع را به شهرها و استان های مجاور داشته که پیاده سازی این طرح می تواند بخشی از این سرمایه ها را به داخل شهر و شهروندان برگرداند. اما موضوع بسیار مهم این روزها که گریبان همه خصوصا بافت مرکزی شهر را گرفته است، پایداری هوا در منطقه مرکزی شهر و بوجود آمدن پدیده وارونگی هوا در فصول سرد سال است. اتصال دو پارک بزرگ شهر از غرب به شرق و از بین بردن موانع ساختمانی بین پارک امیرکبیر و پارک ملت، دالانی را ایجاد می کند که علاوه بر عبور راحت هوا و بادهای منطقه ای از ناحیه مرکزی شهر و مقابله با تجمیع آلاینده های معلق در هوا، محلی مناسب برای قدم زدن بعنوان یک قدمگاه و یک پلازای جدید است که خود بخش عمده ای از مرکز گرایی موجود را حل خواهد کرد. با نگاه منطقی و بررسی علمی به این نتیجه خواهیم رسید که درصورت بروز یک حادثه همچون پلاسکو و یا بلایای طبیعی در منطقه بافت قدیمی و فرسوده، ارتباط بین کلیه مناطق غربی و شرقی مختل شده و علاوه بر آن امدادرسانی به آنها تقریبا غیرممکن خواهد شد.
در شهرسازی با نگاه پدافندغیرعامل یکی از مهمترین شاخص های امدادرسانی سرعت و سهولت دسترسی در کنترل تهدیداتی ست که سلامت شهروندان را به مخاطره می اندازد که پروژه امیرکبیر با این نگاه بسیار توجیه پذیر و اقتصادی به نظر می رسد شاید تنها نسخه موجود برای شهر بیمار اراک است. چه نازیباست که نام این پروژه در زادگاه خود امیرکبیر، گمنام و محجور است و مرگ پروژه امیرکبیر بعنوان نماد اصلاحات در کلانشهر که نه بزرگ شهر اراک می تواند آینده ای شوم را برای فرزندان این کهنه عروس قجری در پی داشته باشد.
نگارنده بر این باور است با توجه به اتفاقات خوبی که در سال جاری رخ داده، اکنون بهترین زمان برای اجرایی شدن پروژه امیرکبیر بعنوان نماد حرکت به جلو و عبور از تابوهای پوسیده و زنده نگاه داشتن اصلاحات درحافظه تاریخی شهر اراک است، زیرا اولین شورای اسلامی شهری با تفکر قالب علمی و عملی سکاندار امور شهری شده و نیز بهرمندی از شهرداری با تجربه که همواره در رزومه کاری خود سازندگی و نوگرایی را همراه داشته است بزرگترین موتور محرکه این اتفاقات خوب است. می توان مهمترین رخداد میمون را همزمانی حضور زندوکیلی و نوازنی بعنوان تنها بازماندگان و تصمیم گیران حاضر در طرح جامع شهر اراک درسمت معاونت هماهنگی امورعمرانی و مدیرکل دفتر فنی استانداری نام برد که می توانند کمک شایانی به تحقق این رویای صادق داشته باشند. در آخر یادآور شویم که درصورت عدم اجرایی شدن این طرح، راه های حقوقی برای شهروندان و صیانت ازحقوق از دست رفته آنان باز بوده و می بایست مدعی العموم بعنوان نماینده شهروندان صبور و محجور اراک از تمامی متولیانی که خواسته یا ناخواسته بــاعث بروز خسارت های مادی و معنوی شده اند، احقاق حق نمایند.

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme
Designed & Developed by: Sepanta Group Team.