فرهنگ، پژوهش، فناوری

پنجشنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۶  شماره ۷۴۳

امین افقی. روزنامه نگار و کارشناس ارشد فرهنگ

یکی از مباحث نو در خصوص پژوهش و فناوری، توجه به فرهنگ پژوهش و فرهنگ فناوری است. ضرورت حضور فرهنگ نه تنها به عنوان پیوست در کنار این دو مقوله ضروری است، بلکه توجه به آن به عنوان یکی از ارکان اساسی و تاثیر گذار پژوهش و فناوری در برنامه ریزان و هدف گذاران این حوزه های فراگیر ، توانایی ارائه نگاه دقیق تر و جامع تر را ایجاد می کند. در واقع حضور، شناسایی و برنامه ریزی برای فرهنگ در بطن پژوهش و فناوری همان قابلیتی است که علاوه بر ایجاد راه های جدید به سوی توسعه علمی و فناوری ، استفاده از آن را در چارچوب های پذیرفته شده جامعه و جلوگیری از بحران های پیش روی استفاده از علم و فناوری ممکن می سازد. آن چیزی که امروز، جامعه ایران در حوزه های پژوهش و فناوری با آن دست به گریبان است حول دو محور «عدم تطابق فرهنگی فناوری ها با سبک زندگی» و «عدم وجود پژوهش فرهنگ-محور» پیش می رود. «عدم تطابق فرهنگی فناوری ها با سبک زندگی» همان حلقه مفقوده ای است که در سال های اخیر پس از سیر تحولات عظیم فناورانه در جامعه ایران بحران های فراوانی را ایجاد نموده است، بحران هایی که به دلیل عدم تطابق فرهنگی فناوری ها با سبک زندگی اسلامی- ایرانی ایجاد شده است که می توان مهم ترین دلیل ایجاد چنین رفتارهایی را عـــدم وجــود پژوهش های علمی در بررسی رفتار های انسانی و اجتماعی منطبق بر سبک زندگی اسلامی- ایرانی مردمان این سرزمین دانست. اینجاست که نقش پژوهش در نیازسنجی، نظر سنجی، بـررسی و اعلام راهکارهای به موقع و مناسب جهت استفاده از فناوری ها احساس می شود.

از سوی دیگر «عدم وجود پژوهش فرهنگ- محور» آسیب دیگری است که امر پژوهش و نتایج حاصل از آن را دچار چالش می کند. رشد فناوری ها و توسعه جوامع باعث شده که در هم تنــیدگی فرهنگ ها و ابزارهای فناورانه بیش از پیش انسان ها را درگیر کند و برای هر اتفاقی ، حتی وقایع علمـی می بایست به دایره بزرگی از عوامل توجه کرد که با توجه به مباحث مطرح شده مسئله رفتار انســـانی می بایست در آن مورد توجه بیشتری قرار گیرد. بنابراین برای دست یابی به نتایج صحیح از یک پژوهش نیکوست که حتی الامکان جهت جلوگیری از آسیب ها و نگاه همه جانبه، پژوهش در حوزه های کاربردی تبدیل به پژوهش های فرهنگ- محور شود. امر پژوهش توسعه پایدار هر کشوری را تضمین می کند و توسعه در زمینه های علمی، فرهنگی ، صنعتی و تجاری نمی تواند بدون پرداختن به امر پژوهش موفقیتی را کسب نماید. برای اینکه یک پژوهش به تکامل برسد که تکامل آن همواره تبدیل شدن به پایه پژوهش های دیگر یا کاربردی شدن آن در زندگی جوامع است ، می بایست با بررسی جوانب مختلف آن پژوهش ، علی الخصوص مسائل فرهنگی و جامعه شناختی آن زمینه های استفاده از پژوهش را ایجاد نمود و ضرورت آن را برای عموم مردم بیان کرد.