عاشقان فوتبال؛ پاسخی روشن به تمام کسانی که فوتبال را یک بازی مسخره و عشق به آن را بی معنی می دانند/صنعت پا به توپ

یکشنبه ۲۴ دی ۱۳۹۶   شماره ۷۶۶

***

وقایع استان

مهرداد یاری

***

تا چند دهه پیش، فوتبال ورزشی بود که اعجازهایش آن را در دل تمام ورزش دوستان جهان جاودانه کرد اما، اکنون نه تنها ورزش دوستان بلکه تمام کسانی که به پول و ثروت علاقه دارند نیز فوتبال را می پرستند. فوتبال از دید اقتصاد دان های سراسر جهان اکنون از ورزش محبوب به یک صنعت پر پول تبدیل شده است چرا که پول و سرمایه هایی که در سیستم مالی فوتبال در گردش است بسیار زیاد است. هر باشگاه فوتبال همپای کارخانه های بزرگ، پول تولید می کنند و می توانند اقتصاد کشورها را بهبود ببخشند. اکنــون می خواهیم با هم نگاه کوتاه اما حیرت آوری به جذابیت اقتصادی فوتبال بیاندازیم.همین ابتدا می خواهیم با چند آمار کوتاه از درآمد هفتگی بازیکنان فوتبال میخکوب تان کنیم: نیمار در طول هر هفته، از تیم پاریسن ژرمن ۵۹۶ هزار پوند معادل ۲ میلیارد و ۹۴۷ میلیون و ۲۲۰ هزار تومن دستمزد دریافت می کند. کرسیتیانو رونالدو بازیکن رئال مادرید نیز هر هفته ۲۸۸ هزار پوند معادل ۱ میلیارد و ۴۳۴ میلیون دستمزد می گیرد. جالب است اگر بدانید درآمد روزانه مسی ۵۵ هزار یورو است. او با این مبلغ می‌تواند یک اتومبیل پورشه اسپورت به مبلغ ۵۴ هزار و ۷۹۴ یورو بخرد. درآمد هفتگی مسی هم به شکلی است که او می‌تواند یک آپارتمان ۷۰ متری در بارسلونا با دو اتاق خواب داشته باشد. او البته با ۱.۶ میلیون یورو درآمد در ماه می‌تواند خانه بهتری بخرد. رییس جمهور پیشین اسپانیا یک خانه لوکس با بهترین امکانات را با دو میلیون یورو خریده بود. ۳۰۴ متر مربع بود و استخر اختصاصی داشت. به نظرم اگر تا به حال فوتبال را یک بازی مسخره می دانستید حالا دهان تان از حیرت باز مانده است. باید بگویم این ها در فوتبال به گونه ای پول خرد به حساب می آیند و تنها بخشی از هزینه های یک باشگاه فوتبال هستند نه تمام پولی که در گردش است. شاید خنده تان بگیرد اگر بگویم ما نیز از معادل سازی بسیاری از رقم هایی که بیان می شود عاجزیم به طور مثال دقت کنید به ارزش مالی ۹ باشگاه بزرگ دنیا که در گزارشی توسط موسسه حسابرسی معتبر «کی پی ام جی» محاسبه شده است. موسسه حسابرسی «کی پی ام جی» که یکی از چهار موسسه بزرگ حسابرسی جهان است، ارزش باشگاه منچستریونایتد را اندکی بیش از سه میلیارد یورو برآورد کرد. رئال مادرید دو میلیارد و ۸۹۵ میلیون یورو و بارسلونا نیز دو میلیارد و ۶۸۸ میلیون یورو قیمت گذاری شده است.این موسسه با بررسی ۳۲ باشگاه، بایرن مونیخ را در جایگاه چهارم و منچسترسیتی را در رده پنجم قرار داد. آرسنال، چلسی، لیورپول و یوونتوس ۹ باشگاه صدر این جدول را تشکیل می دهند. باشگاه منچستریونایتد در ماه مه درآمد کل سال را بین ۵۶۰ تا ۵۷۰ میلیون پوند اعلام کرد. منچستریونایتد در حال حاضر ۲۶ قرارداد با حامیان مالی جهانی و ۱۰ قرارداد با حامیان مالی منطقه ای منعقد کرده است و ۲۸ شریک رسانه ای و مالی دارد.منچستریونایتد نخستین باشگاه فوتبال جهان است که ارزش آن از مرز ۳ میلیارد یورو فراتر رفته است. رشد پخش تلویزیونی فوتبال، بین المللی سازی عملیات تجاری باشگاه ها، سرمایه گذاری در تاسیسات امروزی و خصوصی و مدیریت پایدارتر از جمله دلایل رشد صنعت فوتبال است. حق پخش تلویزیونی برای ۲۰ باشگاه لیگ برتر انگلیس ۸٫۳ میلیارد پوند است.از نظر ارزش حق رسانه ای، لیگ برتر انگلیس در صدر لیگ های اروپا قرار دارد.براساس این گزارش، ارزش باشگاه های اسپانیا در رده بندی کلی ۱۰ درصد افزایش یافته است که به دلیل رشد قابل توجه اتلتیکو مادرید و سویا بوده است. اسپانیا تنها لیگ فوتبال است که دو تیم آن یعنی رئال و بارسلونا از مرز دو میلیارد یورو ارزش شرکت فراتر رفته اند.فهــرست ۹ باشگاه فوتبال گران جهان بدین شرح است:

-۱ منچستریونایتد ۳٫۰۰۴ میلیارد یورو
-۲ رئال مادرید ۲٫۸۹۵ میلیارد یورو
-۳ بارسلونا ۲٫۶۸۸ میلیارد یورو
-۴ بایرن مونیخ ۲٫۳۶۷ میلیارد یورو
-۵ منچسترسیتی ۱٫۹۰۹ میلیارد یورو
-۶ آرسنال ۱٫۸۸۲ میلیارد یورو
-۷ چلسی ۱٫۵۲۴ میلیارد یورو
-۸ لیورپول ۱٫۲۶۰ میلیارد یورو
-۹ یوونتوس ۱٫۱۵۸ میلیارد یورو
جالب است اگر بدانید که تنها برگزاری جام جهانی برای کشورِ فقیرِ آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۰ میلادی ۳ و نیم میلیارد دلار سودآوری داشته است. شاید الان متوجه شده باشید که چرا میزبانی جام جهانی برای سیاستمدارها بسیار مهم است. میزبانی این جام بزرگ، اقتصاد هر کشوری را زیر و رو می کند و …. هر آنچه ما اکنون می گوییم از سودآوری فوتبال تنها از بعد “ مستقیم “ آن است حال آنکه فوتبال به صورت غیر مستقیم هم به افراد زیادی در سراسر جهان سود می رساند مثل گزارشگرهای فوتبال،پکیج های ورزشی،فروشگاه های ورزشی،آکادمی های فوتبال،سازندگان استادیوم های فوتبال و…. از آن جایی که می دانم خیلی دلتان می خواهد بدانید این پول ها از کجا وارد فوتبال می شوند؟ راه‌های کسب درآمد معمولا از قبل مشخص شده‌اند و قوانینی نیز در این خصوص وجود دارد که باشگاه‌ها بتوانند در چارچوب این قوانین پیش روند. بیش از این منتظرتان نمی گذارم و ۶ راه اصلی کسب درآمد برای هر باشگاه فوتبال را با هم مرور خواهیم کرد.
۱. اسپانسرها: یکی از راه‌های متداولی هستند که باشگاه‌ها می‌توانند از این طریق مشکلات مالی خود را برطرف کنند. باشگاه‌ها با جذب حامی مالی، موقعیت‌های تبلیغاتی به وجود آمده توسط خود را به شرکت‌ها و تاجران بزرگ ارائه می‌دهند تا در عوض، منبعی برای پوشش هزینه‌های خود را فراهم کنند.برای مثال، باشگاه بایرن مونیخ آلمان درحال‌حاضر دارای ۲ حامی اصلی و ۱۷ حامی دیگر شامل آئودی، کوکا کولا، لوفت‌هانزا و شرکت زینمس آلمان و… است که حامیان مالی هستند که تجهیزات اصلی این باشگاه را بر عهده دارند. شاید برای تان سوال پیش بیاید که اصلا چرا باید شرکت های معتبر بیایند و این همه پول صرف تبلیغات در فوتبال کنند؟ در جواب باید گفت شرکت ها همیشه با حساب و کتاب دقیق پیش می روند اگر ده ها برابر این هزینه ها را در گذشته سود نکرده بودند هیچ گاه به قطعیت می گویم هیچ گاه نزدیک فوتبال هم پیدایشان نمی شد. این را هم در نظر بگیرید که این شرکت ها جهانی، بین المللی، کشوری و یا منطقه ای هستند و به تبلیغات گسترده نیازمندند. البته که این هزینه ها و تبلیغات در تمام رشته های ورزشی وجود دارد اما از آنجایی که فوتبال بیننده های فراوانی جذب کرده است خب سهم بیشتری هم به بر می دارد.به طور مثال بازی حساس میان رئال مادرید و بارسلونا در سراسر جهان نزدیک به ۱ و نیم میلیارد بیننده دارد پس اینجا بهترین مکان برای دیده شدن است. مثلا شرکت خودروسازی بنز باید در سراسر دنیا هزینه کند تا دیده شود.
در ایران، ژاپن، هند، برزیل، آفریقا، نیوزلند و بسیاری از کشورهای دیگر اما، با هزینه کردن و قراردادن تبلیغات ویژه خود بر روی البسه بازیکنان، دور زمین بازی، پخش آگهی های پیش، حین‌ و پس از بازی و چندین روش خلاقانه تبلیغ دیگر می توانند به سادگی توسط مردم جهان دیده شوند و تا حدودی اعتباری هم طراز علاقه مردم به آن تیم محبوب به دست می آورند. این نکته را تکرار می کنم که اگر این تبلیغات برای صاحبانش ده ها برابر سودآوری نداشت هیچ گاه دست به چنین کاری نمی زدند. البته این موضوع خود به گزارش مفصلی نیاز دارد که در آینده به آن خواهیم پرداخت.
۲. حق پخش تلویزیونی و فروش بلیط: اما یکی دیگر از منابع کسب در آمد توسط تیم‌های باشگاهی فروش تصاویر بازی و بلیط دیدارها است.این روش یکی از کلاسیک‌ترین روش‌هایی است که برای کسب درآمد استفاده می شود. در اغلب کشورهای جهان بازی های لیگ های معتبر به صورت مجانی پخش نمی شود به همین خاطر شبکه های ورزشی خصوصی حق پخش را به صورت انحصاری مال خود کرده و سود هر تیم از درآمدی که از خریداری شدن تصاویر بازی توسط بینندگان به دست می آید، را پرداخت می کنند.درآمد حاصل از فروش بلیط بسته به نوع شراکت می‌تواند بین باشگاه و حامی، ‌بین تیم‌ها و حامیان تقسیم شود. این دو فرایند در ایران به شکل ناقص و کم بهره برای باشگاه ها صورت می گیرد.به طور مثال درآمد تیم لیورپول انگلیس از حق پخش تلویزیونی تنها در فصل گذشته این کشور ۱۴۴ میلیون و ۱۲۲ هزار و ۴۳۹ پوند بوده است. برای توضیح دقیق این موضوع که از پیچیدگی های خاصی نیز برخوردار است بـاید به طور جداگانه و مفصل دست به نگارش زد.
۳. راه‌اندازی مدارس و آموزشگاه‌ها: باشگاه‌های بزرگ و دارای هوادار زیاد معمولا دارای مدارس و آموزشگاه‌های ورزشی هستند. معمولا هزینه‌های ورود به این مدارس و آموزشگاه‌ها زیاد است که البته نام و اعتبار باشگاه مورد نظر کمک زیادی به جذب بازیکن در مدارس فوتبال می‌کند. اما روش‌هایی دیگر از قبیل.
۴. مشارکت در طرح‌های بزرگ: یک راه کسب درآمد در باشگاه های فوتبال است.
۵. همکاری با شرکت‌های بزرگ و سازمان‌ها: برای اجرای طرح‌های مختلف و برخی از باشگاه‌ها که در ایران تعداد آنها کم نیست، می‌تواند به ورود سرمایه‌های آزاد در بخش ورزش کمک زیادی به ورزش کشورمان شود.
۶. فروش بازیکنان: برخی از باشگاه‌های ورزشی نیز عمده‌ترین راه کسب درآمد را از راه فروش بازیکنان می‌دانند.این نوع باشگاه‌ها که معمولا باشگاه‌های کوچکی هستند با پرورش بازیکنان، آنها را به بازیکنانی بزرگی تبدیل می‌کنند و با قیمتی خوب به تیم‌های بزرگ و مطرح که از لحاظ مالی در سطح مطلوبی به سر می‌برند به فروش می‌رسانند که از این راه برای باشگاه خود کسب درآمد می کنند.