سه شنبه ۲۱ شهریور ۹۶ شماره ۶۷۷
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
سیزدهم اسفند ماه سال ۶۷، اعضای هیات وزیران گرد هم آمدند تا بر اساس پیشنهاد وزیر وقت آموزش و پرورش، آیین نامه اجرایی قانون تاسیس مدارس غیرانتفاعی را تصویب کنند، اما زمانیکه این هیات در پی تصمیم تاسیس مدارس خصوصی بودند هیچگاه گمان نمی کردند روزی برسد که مدارس غیرانتفاعی را با عناوین چون نمره دادن بی حساب و کتاب و کیلویی صدا کنند و کار را تا آنجا پیش ببرد که حتی والدین هم برای آسایش فرزندان خود تمام سال را به یافتن بهترین مدرسه اختصاص دهند.
چرا که مدرسه نهادی است که بعد از خانواده بیشترین تأثیر را در تربیت و شکل‌گیری شخصیت کودکان و نوجوانان دارد. هر چند که مدرسه چه دولتی، چه غیردولتی مکانی مقدس است که تنها هدف آن بالا بردن و ارتقا سطح سواد دانش آموزان و همچنین تربیت و پرورش آنها در محیطی پاک و سالم است اما در هر حال نکاتی در این خصوص باید مورد توجه واقع شود.
از زمان پیداش مدارس خصوصی با عنوان غیرانتفاعی تا امروز، بسیاری مدارس غیر انتفاعی را جایی برای راحت طلبی دانش اموزان و نمره گرفتن با پول می دانند. هر چند که این تفکر امروز تا حدودی اصلاح شده است و هستند مدارس غیر انتفاعی که با امکانات خوب دانش اموزان را به سوی کرسی های دانشگاه هدایت می کنند، اما با این حال هنوز هم بسیاری به دلیل هزینه های بالا و عدم امکانات و آموزش در حد هزینه ها از این مدارس گله دارند.
برخی از مدارس غیردولتی برخلاف اسم و ظاهر زیبایشان معمولا از نظر مساحت، محیط آموزشی، امکانات لازم برای هر کلاس از جمله داشتن سیستم گرمایی و روشنایی مناسب، میز و نیمکت های صحیح و استاندارد و داشتن مشاوره های پرورشی و تربیتی، وسایل و امکانات ورزشی و …. در وضعیت نامطلوبی به سر می برند. به جرات می توان گفت حتی بسیاری از مدارس غیر انتفاعی نیز منازل مسکونی یا مکان های اجاره ای هستند که با استانداردهای یک مکان آموزشی فاصله زیادی دارد و بسیاری از مدارس کلانشهر اراک هم از این قاعده مستثنی نیستند.
هم اکنون شاهد وجود ۱۸ نوع مدرسه را در نظام تعلیم و تربیت کشورهستیم! این مدارس شامل«مدارس دولتی»، «غیر دولتی»، «تیزهوشان»، «نمونه دولتی»، «هیأت امنایی»، «تربیت بدنی»، «معارف اسلامی»، «مدارس قرآنی»، «ایثارگران»، «دانش‌آموزان استثنایی»، «بزرگسالان»، «مدارس وابسته به نهادهای مختلف»، «مدارس سماء وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی»، «مدارس شبانه روزی»، «از راه دور»، «ماندگار»، «مدارس هوشمند» و «شبانه» است.
این در حالی است که در خصوص ضرورت ایجاد تنوع در مدارس در نظام تعلیم و تربیت کشور همواره بین مسئولان این حوزه و در دولت‌های مختلف و در میان مردم نظرهای مختلفی وجود داشته و دارد؛ عده ای مخالف این تنوع هستند و می گویند که با تنوع این مراکز آموزشی فقط عده خاصی از جامعه از امکانات بهتر آموزشی بهره می برند و همان دانش‌آموزان نیز در آینده، شاکله وجودی ورودی‌های رشته‌های خاص مراکز آموزش عالی را تشکیل می‌دهند و مابقی دانش‌آموزان به دلیل سطح علمی پایین‌تر و عدم توانایی رقابت با دیگران، آن هم به دلیل تسهیلات آموزشی کمتر، دچار یأس و نا امیدی شده و انگیزه کافی را برای ادامه تحصیل از دست می‌دهند و این خود از عوامل ایجاد فاصله طبقاتی به ویژه در مسائل فرهنگی و آموزشی می‌شود.
اما در نقطه مقابل عده ای معتقدند که این تنوع آموزشی باعث ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان و پرورش استعدادهای خاص در مناطق مختلف کشور می‌شود و این دانش‌آموزان با درنظرگرفتن امکانات و تسهیلات ویژه می‌توانند در مسیر نظام‌مند و حساب شده‌ای حرکت کنند که می تواند در آینده تحصیلی و شغلی آنها مؤثر باشد و باعث نخبه‌پروری و کادر سازی علمی مطلوبی بشود.
عده ای از مردم هم معتقدند که سطح آموزشی مدارس غیرانتفاعی بالاتر بوده و برای موفقیت هرچه بیشتر فرزندانشان، متحمل پرداخت هزینه های گزافی می شوند. عده ای دیگر بر این باورند که تفاوتی بین سطح آموزشی مدارس دولتی و غیر انتفاعی وجود ندارد و ترجیحشان بر این است که بدون پرداخت هزینه های زیاد فرزندانشان در مدارس دولتی به تحصیل بپردازند.
برخی معتقدند که تحصیل فرزندان در مدارس غیرانتفاعی در حال تبدیل شدن به نوعی فرهنگ است و در برخی از محافل خانوادگی و دوستانه افتخار محسوب می شود. آمارها در سطح کشور نشان می دهد که اکثر دانش آموزان در مدارس دولتی تحصیل کرده و درصد کمتری به مدارس غیردولتی می روند اما این آمارها نشان نمی دهند که آیا خانواده ها تمایل به ثبت نام فرزندشان در مدارس غیرانتفاعی ندارند یا توان مالی آنها این اجازه را نمی دهد؟
سپیده رضایی مادر دانش آموز کلاس چهارم دبستان است که از کیفیت آموزشی مدرسه غیرانتفاعی را نسبت به میزان شهـــــریه مطلوب نمی داند و به «وقایع استان» می گوید: در این مدرسه کار خاصی برای آموزش دانش آموزان صورت نمی‌گیرد، هنگامی که برای ثبت نام به این مدرسه مراجعه کردم یک لیست بلند بالایی از انواع کلاس ها را جلویم گذاشت و بابت هر کدام نیز جداگانه پول دریافت کرد اما یا اصلا این کلاس ها را برگزار نکرد یا این کلاس‌ها کیفیت لازم را ندارند.
آقای محمدی پسر ۱۶ ساله ای دارد که در دوره متوسطه تحصیل می کند و معتقد است مدارس غیرانتفاعی در تربیت بچه ها تاثیر بیشتری دارد در حالیکه در مدارس دولتی خطرات بسیاری در کمین این بچه ها هست و او حسرت می خورد که به دلیل شرایط مالی اش نمی تواند فرزندش را در مدرسه غیرانتفاعی ثبت نام کند.
اما در مقابل آقای صالحی که اتفاقا فرزند او هم در سال دوم متوسطه هست و در یک مدرسه دولتی درس می خواند می گوید: خودم در مدرسه دولتی درس خواندم و الان فوق لیسانس دارم؛ همه اعضای خانواده ام هم در مدرسه دولتی درس خوانده اند و در بهترین دانشگاه ها قبول شده اند برای همین فکــر می کنم اولا معلم های مدارس دولتی زحمت زیادی می کشند و بعد هم مدرسه فرقی ندارد، مهم خود بچه است که درس خوان بار بیاید.
نگار امسال کنکور دارد، او از ابتدا در مدرسه غیرانتفاعی تحصیل کرده و با اینکه والدینش سالانه چند میلیونی صرف هزینه تحصیلش می کنند اما معتقد است کیفیت آموزشی مدارس غیرانتفاعی اراک چندان هم مطلوب نیست و فقط نام آنها بر سرزبان ها افتاده است.
هلیا هم فقط سال تحصیلی گذشته را تجربه حضور در مدرسه غیر انتفاعی دارد و می گوید: سال گذشته که می خواستم برای کنکور آماده شوم به درخواست والدینم در این مدرسه که از دوست و آشنا شنیده بودند در اراک حرف اول را می زند ثبت نام کردم. کادر آموزشی این مدرسه بسیار معروف است و نحوه آموزش به گونه‌ای است که اعلام می‌شود تست‌زنی در کنکور صددرصد تضمینی است.
او ادامه می دهد: با تمام این تعاریف اما من نتوانستم رتبه قابل قبولی را در کنکور کسب کنم.
اینکه مدارس غیرانتفاعی بهتر است یا دولتی یک سوال کلیشه ای و البته مهم است که خانواده ها را با خود درگیر کرده و در آستانه سال تحصیلی جدید بهترین زمان برای پرداختن به این مسئله است چرا که آموزش صحیح نوعی سرمایه‌گذاری است که موجب حرکت جامعه به سوی اهداف کلان توسعه‌ای کشور می‌باشد چون زمان اندک است و فرصت چندانی برای آزمون وخطا نداریم. اگرچه جداسازی دانش آموزان از یکدیگر و تنوع مدارس پیامدهای جبران ناپذیری دارد که کاهش کیفیت مدارس دولتی را می توان در راس آن قرار داد و همین امر هم میدان نابرابری در رقابت علمی را جهت شکوفایی استعدادهای دانش آموزان را صد چندان می کند.