حال ناخوشِ شهرمان

دوشنبه ۶ شهریور ۹۶   شماره ۶۶۶

سرمقاله

فرشته غلامی

بسیار شنیده می شود «مردم اراک نسبت به شهرشان احساس تعلق کمی دارند.» عده ای آن را تایید می کنند و گروهی منکر آن می شود و از سر غرض ورزی یا هر چه نام آن را بتوان گذاشت «احساس اراک دوستی می کنند.» اما همین نظرات چندگانه، سوالاتی را در ذهــن متبــادر می کند که برای پاسخ بدانها راه های بسیاری را باید رفت. سوالاتی از این دست که چه چیزی در محیط شما وجود دارد که به واسطه آن احساس غرور می کنید؟ احساس شما در مورد خود و محیط پیرامون خود چیست؟ هر فرد مایل است به اینکه هویت خاصی داشته باشد و در جامعه به واسطه این هویت حضوری فعال و موثر داشته باشد. بخش عمده‌ای از تعاملات ما در فضای شهری رقم می‌خورد؛ هرجامعه معمولا بر اصالت هویت اجتماعی خویش تاکید دارد و تلاش می کند این مشخصه ها را حفظ و ازآن دفاع کند. اما در کلانشهر اراک مصداقی برای آن وجود ندارد و با آنکه می گویند هر شهر نمادی دارد که زنده کننده حس تعلق به آن شهر است اما اراک از آن شهرهایی است که هویت شهری مشخص و بارزی ندارد و در این زمینه ضعف دارد. شهر اراک با قدمت دویست ساله خود از آن شهرهایی است که از همان ابتدا هم بدلیل موقعیت سوق الجبشی خود به کانون اصلی فعالیت های اقتصادی بدل شد که مهاجران بسیاری را به سمت و سوی خود جلب کرد و شهر را به مجموعه ناهمگونی از مردمان با سابقه فرهنگی و تاریخی متفاوت تبدیل کرد که هیچ گونه تعلقی نسبت به شهر نداشتند، از سوی دیگر تجمع چند روستا در کنارهم ، شهری چون اراک را پدید آورد که از نظر لهجه و زبان باهم متفاوت بودند، این عوامل در کنار توسعه نامتوازن چهره شهر را تغییر داده و بحران هویتی را برای شهروندان اراک رقم زده است.
اراک علی رغم وجود سرمایه های انسانی مطلوب مثل نیروی تحصیل کرده و سرمایه های مادی بدلیل عدم مسئولیت پذیری مسئولان و عدم تعلق شهروندان نسبت به شهر از توسعه شهری جا مانده است. یک شهر برای پیشرفت باید دارای یک روح غالب جمعی باشد که در تمام اجزا‌ آن جاری شود و نمی‌توان شهر را بدون آن متصور بود که اگر غیر از این باشد به از بین رفتن هویت یک شهر و کاهش همبستگی های اجتماعی منجر می شود و همین امر موجب افول کیفیت شهر و همچنین کاهش حضور فعال و تاثیرگذار افراد در یک شهر می گردد که شهر اراک هم از این قاعده مستثنی نیست، لذا ضروری است تا برای بسط و توسعه اجتماع پذیری شهر در مدل شهرسازی شهر اراک کارهای تحقیقاتی گسترده‌ای صورت گیرد.