تغییراتی که طلاق بر زندگی مردان می گذارد/یک شکست خانگی

پنجشنبه ۱۱ خرداد ۹۶ شماره ۶۰۱
***
وقایع استان
سحر یاری
***
دگمه های پیراهنش را باز می کند و روی مبل روبه روی تلویزیون ولو می شود. چشم هایش را می بندد. دلش یک شربت بهارنارنج خنک می خواهد از آن ها که مادرش در گرمای تابستان برایش درست می کرد. خیلی وقت بود که ندیده بودش فقط چند روزی یک تلفن آن هم: احمدجان خوبی مادر؟ از ستایش و ثنا خبر داری؟ دلش لک زد برای دخترها برای دندان جلویی شکسته ستایش که همین دو هفته پیش افتاده بود و برایش لای دستمال آورده بود تا نشانش بدهد… ثنا هم حالا دیگر می توانست بگوید بابا؛ ولی مثل همیشه غریبی می کرد. کجا گذاشته بود آن دندان لای دستمال را؟ دلش نمی خواست به دور و برش نگاه کند. این معصوم خانم هم انگار بنا ندارد از خرید جهیزیه دخترش دست بردارد و بیاید دستی به سر و گوشه خانه بکشد. بوی ترش طالبی های مانده در سینک آزارش می داد. سیگارش را روشن کرد باز چشم هایش را بست و پکی عمیق به آن زد کاش سر راه یک ساندویچی چیزی خریده بود. باز این سردردهای لعنتی به سراغش آمده بود. به سیگار یک پک دیگر زد چقدر زود هفت ماه گذشت.
در اطراف ما خانواده های بسیاری هستند که با مساله طلاق رو به رو و اعضای آن بعد از جدایی دچار چالش هایی شده اند؛ اما آنچه ما بیشتر از معضل طلاق شنیده ایم مشکلات فرزندان طلاق و بعد از آن زنان مطلقه است و کمتر پیش آمده است که کسی به آسیب هایی که مردان طلاق متحمل می شوند توجهی داشته باشد. بی شک همه ما در نزدیکان خود تجربه طلاق را داشته ایم و اگرکمی توجه کنیم خواهیم دید که مردان بعد از طلاق دچار بحران های بیشتر روحی و شخصیتی نسبت به زنان می شوند زیرا طبق تحقیقات مردان به لحاظ درونی به استواری زنان نیستند و در دوران بعد از طلاق دچار رنج و ناراحتی بیشتری می شوند. افسردگی، اعتیاد به سیگار و الکل، بازگشت به برخی عادت های ناپسند دوران مجردی اتفاقاتی است که اغلب برای مردان مطلقه می افتد.
مهران یک سال و چند ماه است که از همسر خود جدا شده است. آن ها سه سال زندگی کردند؛ ولی بخاطر دخالت های بسیار خانواده همسرش بالاخره اختلافاتشان بالا گرفت. او می گوید: خیلی زود به این نتیجه رسیدیم که باید جدا شویم در تمام این ۱۶ ماه به این مساله فکر می کنم که آیا طلاق آخرین راه حل بود؟ آیا من تمام تلاش خود را کردم که زندگی ام را حفظ کنم؟
وی اضافه می کند: بعد از جدایی مدتی با پدر و مادرم زندگی کردم؛ ولی واقعا از سرزنش ها و حتی اصرار آن ها بر ازدواج مجدد خسته شده بودم ترجیح دادم که تنها زندگی کنم ولی خیلی سخت است.
مهران می گوید: همین یک ماه پیش با دختر خانمی آشنا شدم که بعد از اینکه فهمید من جدا شده ام برخوردش با من تغییر کرد و توجیهش این بود نمی توان به مردی که یکبار جدا شده برای زندگی اعتماد کرد.
او که حسابدار یک شرکت خصوصی است می گوید: حالا دیگر برای من همه چیز در کارم تعریف می شود، حس تنهایی بعد از تجربه یک زندگی مشترک عذاب آور است.
روح الله هم که تجربه طلاق داشته و هم اکنون مدت دو سال است که ازدواج مجدد داشته است، می گوید: بیش از هرچیز دوری از پسرم برایم سخت بود، چون طلاق ما توافقی بود بنا شد پسر چهارساله ام پیش مادرش باشد و من او را هفته ای یک روز پیش خودم بیاورم.
وی ادامه داد: ما هفت سال زندگی کرده بودیم؛ ولی همسرم معتقد بود در زندگی با من به آن چیزی که می خواسته نرسیده و همیشه زندگی خواهرهایش را به رخ من می کشید در حالیکه من تمام تلاش خود را برای زندگی مان می کردم.
روح الله ادامه می دهد: من نمی دانم بعد از طلاق به او چه گذشت؟ ولی وقتی می آمدم خانه تنهایی عجیبی بر من مستولی می شد، روزهای اول گریه می کردم و صدای تلویزیون را تا آخر بالا می بردم که همسایه ها نشوند.
وی که دبیر ریاضی است، می گوید: غیر از تنهایی و مشکلاتی که در رسیدگی به امور خانه چون شستشوی ظرف ها و غذا درست کردن داشتم، اعتماد به نفسم را نیز به شدت از دست داده بودم احساس می کردم مرد بی دست و پایی بودم که همه چیز را به یکباره از دست دادم.
روح الله اضافه می کند مشکل دیگر این است که باید در جمع های خانوادگی و در محل کار خودت را محکم نشان بدهی انگار نه انگار که اتفاقی افتاده است.
وحید نیز که با یک عشق آتشین ازدواج کرده بود هم از تجربه جداییش می گوید: اینکه چرا جدا شدیم بماند. یک روز دو نفر به این نتیجه می رسند که طلاق آخرین راه حل است حتی اگر زندگی فرزندانشان نابود شود.
وی ادامه می دهد: من بعد از طلاق دچار افسرگی شدید شدم، دوستان زیادی هم نداشتم که حداقل با آن ها باشم تقریبا با تمام دوستان دوران مجردی ام قطع ارتباط کرده بودم و حوزه رفت و آمدمان در روابط خانوادگی بود.
وحید ادامه می دهد: بعد از طلاق مصرف داروهای مسکن و حتی مصرف الکل زندگی من را دچار آشَوبی کرده بود که خودم هم از آن در عذاب بودم.
وی می گوید: چون همسرم از اقوام بود می شنیدم که در شرایط روحی بهتری از من قرار دارد؛ و این حس که من ضعیف بودم بیشتر آزارم می داد برای همین در ماه های اول چندین بار به خودکشی فکر کردم ولی از انجامش ترسیدم.
وحید می گوید: در فرهنگ جامعه ما خیلی به مردهایی که طلاق می گیرند اهمیت داده نمی شود از طرفی خود مردها هم احساس پشیمانی و ناراحتی شان را پنهان می کنند.
این ها نمونه های کوچکی است از مردانی که بعد از جدایی دچار برخی حالات روحی خاص می شوند، مردانی که قطعا از بعد روانی خانواده و همسر برایشان یک پایگاه مستحکم بوده و به ناگاه آن را از دست می دهند. واقعیت این است که مردان درست به اندازه زنان درباره خانواده و ازدواج مشتاق هستند. شاید علت اصلی این باشد که مردان با ازدواج احساس سلامت و خوشبختی می کنند که با رخ دادن طلاق آن را در معرض نابودی می بینند. تغییر در سبک زندگی یکی از علل عمده مشکلات مردان بعد از طلاق است زیرا اغلب در زندگی مشترک زنان نقش هدایت گر و تغییر رفتار و ترک عادات غلط همسر را به عهده دارند. بنابراین خیلی از مردان بعد از طلاق ممکن است به رفتار و عادات نادرست دوران مجردی خود بازگردند.
هم تجربه زندگی مشترک و هم تحقیقات و مطالعات نشان می دهد که مردان بیشتر از زنان از لحاظ عاطفی به زنان خود وابسته می شوند و توانایی پیدا کردن جایگزین های عاطفی و روحی که حامی شان نیز باشد را ندارند در واقع آن ها نمی توانند حمایت های دیگری را بپذیرند در حالیکه در زن ها این درخواست حمایت زودتر صورت می گیرد.
یک تحقیق اجتماعی کلی در فاصله سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۱۲ نشان می دهد وقتی از مردان پرسش می شود در مواقعی که احساس افسردگی می کنند سراغ چه کسی برای آرام شدن می روند، ۷۱ درصد از آن ها همسران خود را انتخاب کرده اند، این در حالی است که فقط ۳۹ درصد از زنان، شوهران خود را در چنین موقعیتی بــه عنوان فرد تسکین دهنده برگزیده اند.
دکتر پرویز مظاهری عضو انجمن روانپزشکان ایران درباره تاثیرات زیانبار طلاق بر مردان می گوید: از آنجا که بسیاری از مردان توانایی کمتری در کنار آمدن با مشکلات دارند و توانایی روانی زنان در این گونه مسائل بیشتر و علت آن نیز ترشحات هورمون استروژن است، هنگام متارکه، مردان به دلیل وابستگی به همسر از نظر مسائل تربیتی و مسائل حاکم بر زندگی ضربه بیشتری می بینند. دوگانگی عاطفی و تغییرات خلقی شدید و افسوس احساسی است که بیشتر مردان با آن درگیر می شوند.
دکتر فربد فدایی، روان پزشک هم در این رابطه می گوید: بلافاصله بعد از جدایی، برای بیشتر مردان دوگانگی عاطفی و تغییرات خلقی شدید به وجود می آید. تضاد از این نظر که مرد متارکه کرده همیشه این تردید را دارد آیا تصمیم اش درست بوده یا نه وهمیشه با این سوال که آیا می توانسته کار بهتری انجام دهد یا نه مواجه است.
بهرحال نکته مهم این است که در پروسه طلاق مردان نیز بسیار آسیب پذیر هستند و اگر در اطراف ما مردی است که به تازگی طلاق گرفته است باید دانست که شرایط روحی خوبی را نمی گذراند حتی اگر ظاهرش اینطور نشان ندهد.