روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۶ شماره ۷۳۷
***
وقایع استان
سمیه انصاری فر
***
حدود یک ماه گذشته بود که یکی از خانه های تاریخی اراک ثبت ملی شد. خـانه «احمد قلی خان حاجی باشی» در تــاریخ دهم آبان ماه ۹۶ با شماره ثبت ۳۱۸۶۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در زمان ثبت این اثر زمزمه های مبنی بر برخی نارضایتی های وراث و همچنین قرار گرفتن بخشی از این بنا در طرح ۵۵ متری وجود داشت که از همان ابتدا ثبت آن را در دست اندازها و اما و اگرهایی قرار داده بود؛ ولی با وجود تمام این چالش ها این خانه بعنوان یک اثر ملی ثبت شد تا بعنوان یک میراث فرهنگی و یــادگاری از هویت این شهر حفظ شود؛ به نظــر می رسد ثبت ملی این خانه هم نتوانسته آن را از آسیب ها حفظ کند و با وجود اینکه طبق قانون تخریب آثاری که ثبت ملی شده اند مجازات محسوب می شود ولی خبرها حاکی از این است که برخی برنامه ریزی ها در راستای تخریب و ایجاد خسارت به این بنا وجود دارد به طوریکه بامداد سیزدهم آذر بخشی از بنای درونی این خانه توسط عده ای تخریب شده است.
هر چند گمانه زنی های متعددی در این باره وجود دارد؛ ولی مسئولین میراث فرهنگی معتقدند که این مسئله به طور اتفاقی رخ نداده است و با توجه به حجم این تخریب به نظر می رسد این اقدام به صورت برنامه ریزی شده و با مشارکت مالکین و همچنین عواملی در ارتباط با طرح ۵۵ روی داده است، همچنین تنها ورود جدی دادستان به این موضوع می تواند به طور جدی و اساسی این مناقشات را خاتمه دهد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در واکنش به این تخریب گفت: تعدادی از ورثه خانه تاریخی حاجباشی اراک قسمتی از این بنا که به تازگی به ثبت ملی رسیده بود را تخریب کردند.
سید محمد حسینی اضافه کرد: نیمه شب سیزدهم آذر تعدادی از ورثه خانه تاریخی حاجی باشی اراک بر خلاف قانون اقدام به تخریب قسمت هایی از این بنای ارزشمند کرده اند. این اقدام تعرض به یک ثروت ملی است و به جد و بدون کوچکترین ملاحظه ای پیگیری قانونی خواهد شد و خاطیان میبایست ابتدا به مراجع قضایی و سپس افکار عمومی پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: کارشناسان اداره کل در مرحله تشکیل پرونده این بنا برای ثبت ملی، برداشت های تخصصی و دقیقی را از این بنا داشته اند و با زحمات مداوم و صرف هزینه های قابل توجه پرونده ثبت ملی این بنا را تهیه کردند تا اینکه این اثر به ثبت ملی رسید؛ اما اکنون عده ای با تعرض به این بنا در حقیقت تیشه بر ریشه قانون زده اند.
حسینی بیان کرد: با اطلاع کارشناسان و یگان حفاظت اداره کل، از پیشروی بیشتر تخریبگران جلوگیری شد؛ اما متخلفان در عین قساوت اقدام به تخریب ستون های اصلی بنا کرده اند. اداره کل نیز اکنون به دنبال حکم بازداشت متعرضان به این بناست.
مدیر کل میراث فرهنگی استان افزود: هر مدیر، فرد آگاه و یا ورثه ای که به این بنا متعرض شده میبایست پاسخگو باشد و منتظر پیگیری ویژه اداره کل در این خصوص باشد زیرا به هیچ عنوان از این تخلف آشکار نخواهیم گذشت.
حسینی تصریح کرد: از دادستان محترم تقاضامندیم با حضور شایسته و پررنگ در این ماجرا، یک اتمام حجت بسیار جدی با متعرضان به این بنای تاریخی شود تا متخلفان و متعرضان به ثروت های ملی هوشیار باشند که میراث فرهنگی کشور یک ثروت ملی است و مراجع قانونی به اشد مجازات با خاطیان برخورد می کنند.
اسماعیل شراهی رئیس گروه حفظ و احیا بناهای تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی نیز در گفتگو با وقایع استان گفت: همانطور که در خبرها نیز اعلام شد این خانه در دهم آبانماه سال جاری با شماره ۳۱۸۶۲ ثبت ملی شد و مراتب ثبت نیز از سوی معاون رئیس جمهور به استاندار ابلاغ شد.
وی ادامه داد: یک شب قبل از تخریب بنا اعلام شد که مالکین قصد تخریب بنا را دارند بنابراین یگان حفاظت میراث فرهنگی در آن مکان حاضر شدند و با وجود اینکه تا نیمه های شب وقوع حادثه نیز در آنجا حضور داشتند ولی باز شاهد تحرک خاصی نبودند و این اقدام بعد از آن و به صورت سریع انجام شده است.
شراهی افزود: از آنجاییکه میراث فرهنگی اجازه ورود به داخل بنا را ندارد مالکین و افرادی که با آنها مشارکت داشته اند به آسانی اقدام به تخریب درون بنا کردند.
وی ادامه داد: بخشی از داخل بنا شامل ایوان جنوبی، تزئینات و بخشی از ستون ها تخریب شده و با توجه به حجم خرابی به نظر می رسد این اقدام بسیار برنامه ریزی شده بوده و بغیر از وراث و مالکین عوامل دیگری نیز در آن دخیل بوده اند.
رئیس گروه حفظ و احیا بناهای تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان این بنا را قربانی برخی مسائل کنونی شهر دانست و اضافه کرد: به طور قطع این بنا قربانی طرح ۵۵ متری شده است و حواشی و خسارت های وارد بر آن بی ارتباط با موافقان اجرای طرح ۵۵ متری نیست.
شراهی با تاکید بر اینکه با عوامل اصلی این اتفاق برخورد جدی خواهد شد، افزود: این بنا در طرح ۵۵ متری قرار دارد و با توجه به ثبت ملی آن تخریبش می تواند این ذهنیت را ایجاد کند که میراث توانایی نگهداری آن را ندارد و دیگر نمی تواند یکی از موانع در اجرای این طرح بعنوان یک اثر ملی و معنوی باشد.
وی با بیان اینکه ثبت ملی یک بنا به معنای مالکیت نیست و ما به دنبال اجازه دادستان برای ورود به بنا هستیم؛ اضافه کرد: بی شک ما اجازه تکرار چنین اتفاقی را نخواهیم داد، خوشبختانه خسارت های وارده قابل مرمت و برگشت پذیر است؛ ولی به نظر می رسد بالغ بر ۵۰۰ میلیون تومان خسارت مالی بر این بنا وارد شده است..
شراهی در پاسخ به این سوال که آیا ثبت ملی یک اثر مصونیت قانونی برای جلوگیری از تخریب و خسارت آن ایجاد می کند، گفت: بله و این موضوع در لوح ثبتی اثر نیز اعلام می شود و طبق مواد ۵۵۸ و ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی تخریب و آسیب رساندن به ابنیه و آثاری که ثبت ملی شده اند جرم محسوب می شود.
وی همچنین در توضیح اینکه وراث از ابتدا در جریان ثبت ملی این بنـا بوده اند و اعتــراضی نداشته اند، گفت: ما مراتب ثبت این خانه را به وراث و مالکین اعلام کرده بودیم و افزود: طبق قانون اگر بنایی که چند مالک دارد بخواهد ثبت ملی شود باید از طریق روزنامه های کثیرالانتشار این موضوع اعلام شود تا اگر مالکین آن به این مسئله اعتراض دارند تا یک ماه نسبت به آن اقدام کنند. از آنجاییکه این مورد انجام و طی یک ماه فرصت مقرر هیچ اعتراضی از سوی مالکین نشد ما هم فرآیند ابلاغ را تمام شده دانستیم و بعد از تشکیل کمیته های کارشناسی خانه ثبت ملی شد.
شراهی تصریح کرد: وراث و مالکین خانه «احمد قلی خان حاجی باشی» به طور کامل در جریان روند ثبت ملی خانه بودند، از طرفی ثبت ملی یک بنا به معنای نفی مالکیت آن نیست و این را میراث فرهنگی به مالکین اعلام کرده است در واقع پس از ثبت اثر در اولین گام میراث فرهنگی حمایت های مالی و معنوی در نگهداری از اثر را بر عهده دارد.
شراهی ادامه داد: همچنین اگر مالکین با توجه به انتفاعشان اصــرار به فروش ملک داشته باشند مــا می توانستیم در چندین فاز خانه را تملک کنیم.
وی تاکید کرد: این تخریب تنها در ارتباط با وراث نیست و نقش موافقان اجرای طرح ۵۵ متری که این روزها زمزمه هایی در خصوص عدم اجرای آن وجود دارد، در این اتفاق ناخوشایند بسیار پررنگ است و رفتاری که با این بنا شد همچون رفتارها و تفکرات داعشی وار در برخورد با آثار فرهنگی و تاریخی بود.
هر چند گمانه زنی های متعددی در این باره وجود دارد؛ ولی مسئولین میراث فرهنگی معتقدند که این مسئله به طور اتفاقی رخ نداده است و با توجه به حجم این تخریب به نظر می رسد این اقدام به صورت برنامه ریزی شده و با مشارکت مالکین و همچنین عواملی در ارتباط با طرح ۵۵ روی داده است، همچنین تنها ورود جدی دادستان به این موضوع می تواند به طور جدی و اساسی این مناقشات را خاتمه دهد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در واکنش به این تخریب گفت: تعدادی از ورثه خانه تاریخی حاجباشی اراک قسمتی از این بنا که به تازگی به ثبت ملی رسیده بود را تخریب کردند.
سید محمد حسینی اضافه کرد: نیمه شب سیزدهم آذر تعدادی از ورثه خانه تاریخی حاجی باشی اراک بر خلاف قانون اقدام به تخریب قسمت هایی از این بنای ارزشمند کرده اند. این اقدام تعرض به یک ثروت ملی است و به جد و بدون کوچکترین ملاحظه ای پیگیری قانونی خواهد شد و خاطیان میبایست ابتدا به مراجع قضایی و سپس افکار عمومی پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: کارشناسان اداره کل در مرحله تشکیل پرونده این بنا برای ثبت ملی، برداشت های تخصصی و دقیقی را از این بنا داشته اند و با زحمات مداوم و صرف هزینه های قابل توجه پرونده ثبت ملی این بنا را تهیه کردند تا اینکه این اثر به ثبت ملی رسید؛ اما اکنون عده ای با تعرض به این بنا در حقیقت تیشه بر ریشه قانون زده اند.
حسینی بیان کرد: با اطلاع کارشناسان و یگان حفاظت اداره کل، از پیشروی بیشتر تخریبگران جلوگیری شد؛ اما متخلفان در عین قساوت اقدام به تخریب ستون های اصلی بنا کرده اند. اداره کل نیز اکنون به دنبال حکم بازداشت متعرضان به این بناست.
مدیر کل میراث فرهنگی استان افزود: هر مدیر، فرد آگاه و یا ورثه ای که به این بنا متعرض شده میبایست پاسخگو باشد و منتظر پیگیری ویژه اداره کل در این خصوص باشد زیرا به هیچ عنوان از این تخلف آشکار نخواهیم گذشت.
حسینی تصریح کرد: از دادستان محترم تقاضامندیم با حضور شایسته و پررنگ در این ماجرا، یک اتمام حجت بسیار جدی با متعرضان به این بنای تاریخی شود تا متخلفان و متعرضان به ثروت های ملی هوشیار باشند که میراث فرهنگی کشور یک ثروت ملی است و مراجع قانونی به اشد مجازات با خاطیان برخورد می کنند.
اسماعیل شراهی رئیس گروه حفظ و احیا بناهای تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی نیز در گفتگو با وقایع استان گفت: همانطور که در خبرها نیز اعلام شد این خانه در دهم آبانماه سال جاری با شماره ۳۱۸۶۲ ثبت ملی شد و مراتب ثبت نیز از سوی معاون رئیس جمهور به استاندار ابلاغ شد.
وی ادامه داد: یک شب قبل از تخریب بنا اعلام شد که مالکین قصد تخریب بنا را دارند بنابراین یگان حفاظت میراث فرهنگی در آن مکان حاضر شدند و با وجود اینکه تا نیمه های شب وقوع حادثه نیز در آنجا حضور داشتند ولی باز شاهد تحرک خاصی نبودند و این اقدام بعد از آن و به صورت سریع انجام شده است.
شراهی افزود: از آنجاییکه میراث فرهنگی اجازه ورود به داخل بنا را ندارد مالکین و افرادی که با آنها مشارکت داشته اند به آسانی اقدام به تخریب درون بنا کردند.
وی ادامه داد: بخشی از داخل بنا شامل ایوان جنوبی، تزئینات و بخشی از ستون ها تخریب شده و با توجه به حجم خرابی به نظر می رسد این اقدام بسیار برنامه ریزی شده بوده و بغیر از وراث و مالکین عوامل دیگری نیز در آن دخیل بوده اند.
رئیس گروه حفظ و احیا بناهای تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان این بنا را قربانی برخی مسائل کنونی شهر دانست و اضافه کرد: به طور قطع این بنا قربانی طرح ۵۵ متری شده است و حواشی و خسارت های وارد بر آن بی ارتباط با موافقان اجرای طرح ۵۵ متری نیست.
شراهی با تاکید بر اینکه با عوامل اصلی این اتفاق برخورد جدی خواهد شد، افزود: این بنا در طرح ۵۵ متری قرار دارد و با توجه به ثبت ملی آن تخریبش می تواند این ذهنیت را ایجاد کند که میراث توانایی نگهداری آن را ندارد و دیگر نمی تواند یکی از موانع در اجرای این طرح بعنوان یک اثر ملی و معنوی باشد.
وی با بیان اینکه ثبت ملی یک بنا به معنای مالکیت نیست و ما به دنبال اجازه دادستان برای ورود به بنا هستیم؛ اضافه کرد: بی شک ما اجازه تکرار چنین اتفاقی را نخواهیم داد، خوشبختانه خسارت های وارده قابل مرمت و برگشت پذیر است؛ ولی به نظر می رسد بالغ بر ۵۰۰ میلیون تومان خسارت مالی بر این بنا وارد شده است..
شراهی در پاسخ به این سوال که آیا ثبت ملی یک اثر مصونیت قانونی برای جلوگیری از تخریب و خسارت آن ایجاد می کند، گفت: بله و این موضوع در لوح ثبتی اثر نیز اعلام می شود و طبق مواد ۵۵۸ و ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی تخریب و آسیب رساندن به ابنیه و آثاری که ثبت ملی شده اند جرم محسوب می شود.
وی همچنین در توضیح اینکه وراث از ابتدا در جریان ثبت ملی این بنـا بوده اند و اعتــراضی نداشته اند، گفت: ما مراتب ثبت این خانه را به وراث و مالکین اعلام کرده بودیم و افزود: طبق قانون اگر بنایی که چند مالک دارد بخواهد ثبت ملی شود باید از طریق روزنامه های کثیرالانتشار این موضوع اعلام شود تا اگر مالکین آن به این مسئله اعتراض دارند تا یک ماه نسبت به آن اقدام کنند. از آنجاییکه این مورد انجام و طی یک ماه فرصت مقرر هیچ اعتراضی از سوی مالکین نشد ما هم فرآیند ابلاغ را تمام شده دانستیم و بعد از تشکیل کمیته های کارشناسی خانه ثبت ملی شد.
شراهی تصریح کرد: وراث و مالکین خانه «احمد قلی خان حاجی باشی» به طور کامل در جریان روند ثبت ملی خانه بودند، از طرفی ثبت ملی یک بنا به معنای نفی مالکیت آن نیست و این را میراث فرهنگی به مالکین اعلام کرده است در واقع پس از ثبت اثر در اولین گام میراث فرهنگی حمایت های مالی و معنوی در نگهداری از اثر را بر عهده دارد.
شراهی ادامه داد: همچنین اگر مالکین با توجه به انتفاعشان اصــرار به فروش ملک داشته باشند مــا می توانستیم در چندین فاز خانه را تملک کنیم.
وی تاکید کرد: این تخریب تنها در ارتباط با وراث نیست و نقش موافقان اجرای طرح ۵۵ متری که این روزها زمزمه هایی در خصوص عدم اجرای آن وجود دارد، در این اتفاق ناخوشایند بسیار پررنگ است و رفتاری که با این بنا شد همچون رفتارها و تفکرات داعشی وار در برخورد با آثار فرهنگی و تاریخی بود.
با سلام واحترام
بسیار ممنون وخرسندیم از برخورد شایسته شما با مجرمینی که این بنای زیبا را تخریب کرده اند،اگر امکانش هست،مقابله با اجرای طرح ۵۵متری از طریق اداره کل میراث فرهنگی انجام شود،این طرح متاسفانه در صورت اجرا از کنار قلعه حاج وکیل هم عبور میکند،که طبق مطالعات اینجانب،تا شعاع خاص اجرای اینگونه طرحهااز کنارآثار تاریخی وملی غیر قانونی میباشدوباعث صدمه وخسارات جبران ناپذیر میشود،ولی اصلا به این موضوع مهم توجه نشده است.