خانه » پیشنهاد سردبیر » به بهانه زادروز « فریبا وفی» داستان نویس ایرانی / حتی وقتی می نویسیم…

به بهانه زادروز « فریبا وفی» داستان نویس ایرانی / حتی وقتی می نویسیم…

یکشنبه ۱ بهمن ۱۳۹۶   شماره ۷۷۲

وقایع استان: در دنیای ادبیات و داستانی نویسی فارسی نام زنان کمتر از مردان آمده است. بغیر از فروغ در شعر و سیمین دانشور در داستان شاید خیلی نام داستان نویس ها و شاعران معاصرتر را نشنیده باشم بدون شک یکی از این دلایل وجود نگاه مردسالارانه در جامعه ماست.
ویرجیبنا وولف یکی از برترین داستان نویسان جهان در کتاب « اتاقی از آن خود » می گوید: « زنی که می خواهد داستان بنویسد باید پول و اتاقی از آن خود داشته باشد.» این نشان می دهد که از همان ابتدا زنان داستان نویس برای معرفی خود با مشکلاتی رو به رو بودند.
در مقام مقایسه قطعا داستان نویسی برای زنی در جامعه ما با خط قرمزها و عدم استقلال های موجود پروسه سختی خواهد بود. از آنجاییکه داستان بخشی از تجربه های نویسنده، تاثیرپذیری از اطرافیان و شرایط جامعه، نگاه و اندیشه او به زندگی به همراه تخیلش است و شاید همین باعث شود گاهی ذهنیتی در مورد نویسنده نیز ایجاد شود. این موضوع را یکی از زنان نویسنده در یکی از کارگاه های داستان نویسی خود عنوان کرد. او می گفت: برای برخی شخصیت ها و رویدادهای داستان هایش باید به همسرش توضیح دهد که این تخیل من و ناخودآگاه من نسبت به برخی شخصیت ها در گذشته و یا حال است و این اتفاق در دنیای واقعی برای من نیفتاده است زیرا همسرش معتقد بود او خودش تمام شخصیت های داستانش است.
با تمام این نگاه ها و تصورات ولی هم اکنون در ادبیات معاصر ایران شاهد حضور زنان داستان نویس زیادی هستیم نویسندگانی چون زویا پیرزاد، ناهید طباطبایی، شیوا ارسطویی، فریبا وفی و … که فارغ از تمام سنت ها می نویسند، سبک ها و نگاه خاص خود را به دنیا و داستان نویسی دارند و توانسته اند چارچوب های معمول را بشکنند و جسورانه زندگی را از نگاه یک زن در داستان هایشان خلق کنند.
رزالیند مایلز در کتاب «زنان و رمان» می نویسد: «رمان در مورد زندگی روزمره است و زنان تجارب فراوانی در زندگی روزمره دارند.» موضوعی که به وفور در آثــار داستان نویس ان زن ایرانی می بینیم داستان هایی که دغدغه زن بودن در آن به وفور دیده می شود.
فریبا وفی از آن نویسنده هایی است که از همان اولین آثارش دغدغه زنانگی در داستان هایش بروز داشت. زنی که می خواست به واکاوی زندگـی با تجربه ها و اندیشه زنانه خود بپردازد. داستان های کوتاه و رمان های او همیشه مورد توجه منتقدان داخلی و خارجی بوده است. به بهانه اول بهمن زادروز تولد او و به بهانه کسب جایزه ادبی بنیاد لیت پروم آلمان در سال ۲۰۱۷ نگاهی داریم به آثار و ویژگی های نوشته های او.
از فریبا وفی تا کنون مجموعه داستان های «در عمق صحنه»، «حتی وقتی می‌خندیم»، «در راه ویلا»، «همه افق»، «بی باد، بی پارو» و رمان های «پرنده من»، «ترلان»، «رویای تبت»، «رازی در کوچه‌ها»، «ماه کامل می‌شود» و «بعد از پایان».
شاید یکی از ویژگی های داستان های وفی این باشد که او به دنبال خلق زنی خارق العاده و متفاوت نیست. زنان داستان های او همان زن هایی هستند که در اطراف خود می بینیم هر چند برخی معتقدند نگاه او در داستان نویسی به طور کامل مدرن نیست و حتی گاه راویان اول شخصش نگاه سوم شخصی و دانای کل دارد.
داستان های وفی همگی حول محور زنان و اتفاقات پیرامون آن ها در زندگی شخصی و اجتماعیشان و به شدت واقع گرایانه است. زنان داستان های وفی همه درگیر چالش هستند زنانی که در پوسته سنت گیر کرده اند و در عین وفاداری به همسر به خانواده به دنبال خلایی هستند که در درونشان شکل گرفته است. آن ها یا قربانی هستند یا فکر می کنند قربانی شده اند برخی تن به شرایط می دهند ولی برخی سعی می کنند شرایط را تغییر دهند و به بازیابی هویت خود در اجتماع بپردازند.
در مقاله ای با عنوان «بازنمود هویت زنانه در مجموعه داستان « حتی وقتی می خندیم» به قلم کلثم قربانی آمده است: «وفی تحت تاثیر دیدگاه‌های نویسندگانی مانند «ویرجینیا ولف» و «سیمون دوبوار»، به وضعیت زندگی زنان در جامعه امروز ایران معترض است و دنیای زنانه‌ی داستان‌های او، به طور معنادار و روشنی وابسته به مردان و در چنبره‌ وضعیت پدرسالار است. زنان قصه‌های فریبا وفی، با آن‌که در دنیای امروز زندگی می‌کنند و پای‌بند قید و بندهای جامعه ی سنتی نیستند، اما روح و جانشان زیر سلطه مردان و سنت‌های مردسالار است؛ چنان‌که هویتشان بی حضور مرد، معنا نمی‌یابد. »
وفی در یکی ازگفتگوهایش گفته است: «رمان‌های من روی بحران‌های شبکه‌ی اجتماعی خانواده تمرکز دارند، بر ساختارهایی که روابط بین اشخاص را از بین می‌برند، چه این خانواده سنتی باشد و چه مدرن. من سعی می‌کنم ذاتشان را درک کنم و نقدشان کنم. زنان در جمعی که ما اسمش را خانواده می‌گذاریم، سعی می‌کنند در برابر فشار و خشونتی که معمولا علیه‌شان وجود دارد مقاومت کنند، تا شاید به ‌نوعی به هویتی مستقل دست یابند. این زنان نگاهی فارغ از پیش‌داوری‌ها به نقش‌هایی که برایشان تعیین شده می‌اندازند و سعی می‌کنند خودشان نقش خود را انتخاب کنند.»

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme
Designed & Developed by: Sepanta Group Team.