روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
دوشنبه ۲۷ شهریور ۹۶ شماره ۶۸۲
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
چیزی به آغاز سال تحصیلی جدید نمانده و دانش آموزان و خانواده هایشان در تکاپوی شروعی دوباره هستند. همین که شهـــریور می رسد بوی ماه مهر احساس شده و خاطرات دوران مدرسه خواه نخواه برایمان تداعی می شود، روزهایی که به شوق پوشیدن کفش های نو و کوله پشتی ای که با تمام ذوق و شوق تمام لوازم التحریر جدید را در آن جای می دادیم و بوی منحصر به فردش مستمان می کرد و شوق دیدار دوباره همکلاسی‌ها وجودمان را می‌انباشت و ذوق لمس و ورق زدن کتاب‌های نوی یک پایه بالاتر و جلد کردن‌شان و همچنین نوشتن در دفترچه‌های تازه دلمان را به غنج می‌انداخت.
اما مهر برای برخی ها با روزهای عادی شان تفاوت چندانی ندارد، کودکان کار و برخی از دانش آموزان افغان جزو این دسته هستند که گاه به دلایل شرایط فقر حاکم بر خانواده و گاه نداشتن مدارک هویتی از این قافله عقب مانده اند.
تحصیل حق هر کودکی است اما کودکان اتباع خارجی در ایران شرایط خوبی ندارند و جز فقیرترین و محروم ترین کودکان محسوب می شود و فقط به دلیل نداشتن برگه هویتی ناچار به گدایی در گوشه و کنار شهر هستند.
اگرچه دو سه سالی می شود که اوضاع شان به ظاهر بهتر شده اما در واقع همچنان هم تبعیض هایی در حقشان روا می شود، بر مبنای مصوبه آموزش اتباع خارجی در کشور سال ۸۸، به تحصیل رایگان اتباع افغان در کشور خاتمه داده شد و این افراد موظف به بازپرداخت یارانه‌های دولت شدند اما اوایل سال ۹۴ بود که مقام معظم رهبری گفتند:«هیچ کود‌‌ک افغانستانی حتی مهاجرانی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مد‌‌رک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آنها باید در مد‌‌اس ایرانی ثبت‌نام شوند».
اما نحوه اجرائی‌کردن این دستور در دو سال گذشته به نحوی بود که اعتراض مهاجران و فعالان مدنی را به همراه داشت. یک بار اعلام می‌شد که مدارس ظرفیت ندارند و از طرفی گرفتن شهریه‌های گزاف از کودکان اتباع باعث می‌شد خانواده‌های ضعیف آنها بی‌خیال درس‌خواندن کودکان خود شوند و برخی از مسئولان می گفتند که کسانی می‌توانند از تحصیلات رایگان استفاده کنند که مالیات دهند. تا جایی‌که از طرف بنیاد حامی اعلام شد تنها ۴۶ هزار نفر از دانش‌آموزان واجب‌التعلیم افغان، «مجوز ثبت‌نام» دریافت کنند.
سال ۹۵ هم بخش‌نامه‌ای به تمام ادارات اتباع خارجی کشور ابلاغ شد که مقامات وزارت کشور اعلام کردند از این به بعد برای ثبت‌نام در مدارس ایران هیچ هزینه‌ای از کودکان مهاجر افغانستانی دریافت نمی‌شود. با این‌حال همچنان گزارش‌هایی درباره ثبت‌نام نکردن این کودکان به دلیل نداشتن امکان پرداخت شهریه یا مدارک هویتی به گوش می‌رسد.
اما همین ١٠ روز پیش و با رسیدن به نیمه شهریور بود که طوفان توییتری با هشتگ «از مهر جا نمانند»، در توییتر با هدف حمایت از اتباع خارجی شکل گرفت تا مسئولان یادشان بماند بیشترین آسیب را از چارچوب قوانین سفت و سخت آموزشی کودکانی می‌خورند که زاده ایران هستند که هم از خاک پدری رانده‌اند و هم از سرزمینی که به دنیا آمده‌اند، مانده. بسیاری از کاربران افغانستانی که خود نیز به طوفان توییتری پیوسته‌اند، خواستار رفع تبعیض تحصیلی شده‌اند. در این بین بسیاری از کارشناسان و مسئولان بدان واکنش نشان دادند و وزیر آموزش‌وپرورش، در اولین واکنش خود نسبت به آن نوشت: «تحصیل علم و دانش در هر شرایطی حق تمام افراد است، تلاش می‌کنم تا دانش‌آموزان هیچ ملیتی از مهر جا نمانند».
اما همچنان با سراسر کشور در استان مرکزی هم خبرهایی از ثبت نام تمامی اتباع خارجی در مدارس شد که مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری مرکزی گفته بود کلیه دانش‌آموزان افغان در سن مجاز به تحصیل در مدارس استان ثبت‌نام و پذیرش شدند.
به گزارش وقایع استان به نقل از ایسنا هادی فدایی اظهار کرد: براساس دستورالعمل ابلاغی، کلیه دانش‌آموزان اتباع خارجی و افاغنه در مدارس استان مرکزی ثبت نام شدند. در این راستا تلاش بر این بود که کلیه کودکان در سن تحصیل اما جامانده از تحصیل شناسایی و ثبت نام شوند.
وی افزود: علاوه بر دانش‌آموزان مجاز و دارای کارت پناهندگی، دانش آموزان مهاجرین غیرمجاز نیز پذیرش و در مدارس ثبت‌نام شدند که البته امکان انتشار تعداد دانش‌آموزان ثبت‌نام شده مهاجرین وجود ندارد.
فدایی اضافه کرد: علاوه بر دانش‌آموزان، ادامه تحصیل برای دانشجویان اتباع خارجی نیز هیچ گونه مشکلی ندارد، تنها برای ادامه تحصیل باید کارت پناهندگی آنها به پاسپورت تغییر وضعیت دهد تا ادامه تحصیل برای آنان میسر شود که تاکنون در این راستا مشکلی بروز نکرده است.
وی با اشاره به اینکه استان مرکزی میزبان ۲۳ هزار تبعه افغان مجاز است که کلیه آنها دارای کارت پناهندگی هستند، افزود: شهرستان‌های اراک، دلیجان و ساوه میزبان افاغنه هستند و دانش‌آموزان افغان در مدارس این سه شهرستان پذیرش شده‌اند، البته بیشترین شمار افاغنه در ساوه سکونت دارند.
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری مرکزی در خصوص شمار افاغنه غیرمجاز در استان گفت: از قبل از نوروز ۹۶ کار آمایش و شمارش افاغنه غیرمجاز در سه مرحله آغاز شده است که سومین مرحله در حال اتمام است و این امر کمک شایانی در اشراف به تعداد و وضعیت مهاجرین غیرمجاز کرده و مسیر رسیدگی به شرایط را نیز تسهیل می‌کند.
فدایی با اشاره به شمار بسیار افاغنه در شهرستان ساوه بیان کرد: با فرآیند کاری تعریف شده هیچگونه خلل و مشکلی در ارائه خدمت به مهاجرین وجود ندارد و با در نظر گرفتن دفاتر کفالت (دو دفتر در اراک، دو در دفتر در ساوه و یک دفتر در دلیجان) رسیدگی و تسهیل انجام امور آنها میسر شده است.
اما بسیاری از مهاجرین افغانی مقیم ایران هنوز هم در قرن شانزدهم زندگی می کنند. کافی است نگاهی به تاریخ تحصیل در قرن شانزدهم داشته باشیم تا به وضوح متوجه اوضاع و شرایط آن زمان شویم. چرا که تا قبل از قرن شانزدهم تحصیل فقط مختص اشراف بود ولی از آن پس همزمان با اختراع چاپ این انحصار برداشته شد و آموزش به صورت توده ای در آمد. ایران هم گویی از روش اروپایی قبل از قرن مذکور پیروی کرده و برای جلوگیری از افزایش مهاجرین افغانی دست به اقدامات و قانون های سختی زده و هر روز این قوانین را تغییر می دهد و تحصیل افغان ها نمونه بارز این قوانین سخت و دست و پاگیر است.
به نظر می‌رسد با این تصمیم (تحصیل تمام اتباع خارجی)، یکی از مهمترین موانع رشد و پرورش جامعه مهاجر در ایران به‌زودی برداشته خواهد شد و نمودی از حقوق بشر که همان حقوق طبیعی هر عضوی از جامعه است را به همراه داشته باشد تا هر فردی در هرکجا و با هر نژاد، زبان، جنس، یا دینی که باشد از این حقوق برخوردار شود و آموزش و پرورش ایران هم از این پس از دانش‌آموزان مهاجر افغانستانی، بدون اینکه قرار باشد کاغذها و مهرها و مدارک روی آنها ارزش‌گذاری کند ثبت‌نام به عمل خواهند آورد و سال تحصیلی جدید، یک سال تاریخی و شیرین برای همه مهاجرین افغانستانی خواهد بود.
