اندر احوال حمایت از هپکو

دوشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۶ شماره ۷۹۴
***
دکتر بهروز محمدی
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی اراک
***
منطقا هر مکانیزم طبیعی و یا مصنوعی دارای یک چرخه عمر است ، برحسب اینکه این مکانیزم در اصطکاک با چه عواملی قرارگیرد، سرعت طی شدن این چرخه و از کار افتادن متفاوت خواهد بود.
در مورد تکنولوژی نیز اکنون موارد High Tech دارای چرخه عمر( نیمه عمر) بسیار کوتاهیست، زیرا سرعت سرسام آور نوآوری ها به هیچ تکنولوژی مدرنی اجازه سپری کردن عمر خودرا به صورتی که طراحی شده نمی دهد.
برای صنایع مادر و سنگین نیز متاسفانه یا خوشبختانه تجهیزات مکمل با سرعت غیر قابل باوری تغییر کرده و فرآیند تولیدی که این تغییرات را جذب نکرده از چرخه تولید خارج می سازند.
هزینه های سنگین قابل رقابت نبودن، سبب شده کشورهای پیشرفته صنعتی خود را از شر تکنولوژی غیر قابل رقابت رها کنند.
مثالی که این روزها بحث و اختلاف نظرهایی را سبب شده دقیقا مصداق ماشینی است که در همه زمینه ها از گردونه رقابت پذیری خارج شده ولی مسئولین با صرف هزینه های گزاف تلاش در زنده نگهداشتن آن دارند.
سوال این است تا کی می توان با پرداخت هزینه های کارخانه ای چون هپکو آن را زنده نگهداشت؟ و آیا هدف تنها زنده نگهداشتن است یا بهره ور ساختن؟
مگر منطق یک بنگاه اقتصادی بر این اساس نیست که بهره وری خود بنگاه حداقل بقای آن را تضمین کند؟
جذب تسهیلات کارخانه برای نوسازی و توسعه، امیدی به بقا و جبران مافات خواهد داشت ،ولی پرداخت هزینه روزمره و حقوق پرسنل به عنوان «حمایت از اشتغال» تنها یک کابوس است ،زیرا نه این هزینه ها پایان می پذیرد و نه آن تکنولوژی توان رقابت پذیری خواهد یافت.باید بپذیریم بسیاری از صنایع به دلیل اینکه هرگز هزینه استهلاک در نظر گرفته شده در قانون تجارت صرف نوسازی آنها نشده، دیر یا زود بر اساس قانون آنتروپی/ زوال تدریجی، با چنین موقعیتی روبرو می شوند.
هر چند از نظر انسان دوستی و حفظ آرامش جامعه این مسکن خوب به نظر می رسد ولی واقعیت این است که نیازهای یک سیستم که در اثر عدم نوسازی در دوره مناسب عمر خود دچار انتروپی شده است برای زنده ماندن پایان ناپذیر است، در صورتیکه منابعی که می توان به عنوان مسکن در اختیار آن گذاشت محدود و پایان پذیر است.
اصلا این کارخانه را در بودجه لحاظ کنیم و یک ردیف برای آن تعریف شود. سیستم دوم و سومی که همین روال غیر منطقی را طی کرده است می خواهیم به چه صورتی زنده نگهداریم؟
آیا اشتغال کارگران و متخصصانی که تجارب ارزشمندی دارند و می توانند به صورت اثربخش تولیدات قابل رقابتی را به بازار عرضه کنند درگیر صرفاً تولید پرهزینه و غیر اثر بخش ساختن صحیح است؟
بهتر نیست این پرداخت ها که مسلماً تنها برای «هپکو» نخواهد بود صرف استقرار سرمایه گذاریهایی شود که تأمین نیازهای داخل کشور را با قدرت رقابت و تکنولوژی مدرن میسر می سازد؟
حتی اگر بخواهیم امسال هپکو را زنده نگهداریم باید سعی و همت جدی در بازسازی، نوسازی و توسعه تکنولوژی آن بنمائیم. اگر کشور مسیر تلاش های اقتصادی خود را برای سوددهی معقول و تولید قراردهد و مسیرهای میان بر دلالی، قاچاق، رانت خواری و سفارش و سوءاستفاده از موقعیت را حذف کند، این صنعت و صنایع مشابه که متأسفانه اکثراً دچار آنتروپی شده اند را می شود نجات داد.