روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
دوشنبه ۲۷ فروردین ۱۳۹۶ شماره ۸۱۸
***
رضا حیدری/نویسنده و مشاور
بخش دوم
فـواید آشنـایی بـا فنـون مطالعه: چرا باید فنون مطالعه را فرا گفت؟مگر مطالعه کردن همـان خواندن از روی کتاب و حفظ کردن مطالب آن نیست؟بـاید بگویم که فنون مطالعه به ما کمک می‌کند تا بهتر و سریع‌تر یاد بگیریم.مطالعه کردن فنونی دارد که حتی ممکن است دانشجویی که سال‌های سال است با کتاب و کتاب‌خوانی سروکار دارد از آن ها بی خبر باشد.رعایت اصول مطالعه فوایدی داشته که در اینجا به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
صرفه‌جویی در زمان: مطالعه صحیح سبب صرفه‌جویی در زمان می‌شود و باعث می‌شود در مدت‌زمان کمتری میزان مطالب بیشتری را مطالعه کنیم. در شرایط کنونی که حجم وسیعی از اطلاعات وجود دارد و هرروزه کتاب‌های زیادی منتشر می‌شود اگر نتوانیم به‌درستی مطالعه کنیم نمی‌توانیم مطالب مرتبط با حوزه کاری خودمان را در زمان منــاسب یـاد بگیریم.
ماندگاری مطالب: مطالعه صحیح همچنین سبب می‌شود مطالب در ذهن ما ماندگارتر شود.اگر به گذشته خود رجوع کنید متوجه می‌شوید که کتاب‌های زیادی خوانده‌اید اما به دلیل مطالعه ناصحیح بسیاری از مطالب آن‌ها را فراموش کرده‌اید.مطالعه صحیح به ما کمک می‌کند تا مطالب بیشتر و بهتر در ذهن ما بماند.
افزایش سرعت مطالعه: از دیگری مزایای مطالعه اصولی افزایش سرعت مطالعه و یادگیری است.اگر به اصولی که در مقالات بعدی به آن‌ها اشاره می‌شود دقت کرده و آن‌ها را به کار ببندید سریع‌تر می‌توانید یاد بگیرید .با توجه به افزایش سرعت علم در دنیا اگر نتوانیم خودمان را با جدیدترین منابع دنیا آشنا کنیم به‌زودی از گردونه‌ی رقابت خارج‌شده و باید به زندگی عادی رضایت دهیم.تندخوانی از جمله تکنیک هایی است که سبب افزایش سرعت مطالعه شما می شود و در مقالات بعدی به صورت مفصل تر به آن می پردازیم.
لذت بردن از مطالعه: اگر از خواندن مطالب و مطالعه کردن لذت نبریم به‌زودی دست از این کار کشیده و آن را رها می‌کنیم. رعایت اصول مطالعه سبب می‌شود شما درک بهتر و سریع‌تری از مطالبی که می‌خوانید داشته باشید. همین امر سبب می‌شود از مطالعه خود بیش‌ازپیش لذت ببرید. اگر یاد بگیریم با رعایت فنون مطالعه این کار را برای خود لذت‌بخش کنیم دیگر مطالعه کردن برایمان خسته‌کننده نخواهد بود.متأسفانه یکی از دلایل اینکه مردم کشور ما کمتر از سایر کشورهای دنیا مطالعه می‌کنند این است که در مدرسه و دانشگاه فنون مطالعه را یاد نگرفته‌اند. زمانی که ما بلد نباشیم چطور مطالعه کنیم این کار نه‌تنها برایمان لذتی نخواهد داشت بلکه زجرآور هم خواهد بود.وقتی انجام کاری برایمان لذت‌بخش نباشد نمی‌توان انتظار داشت که آن کار را به درستی انجام دهیم.اگر هم مجبور به انجام چنین کاری باشیم آن را با حداقل توجه و با کم‌ترین کیفیت انجام خواهیم داد.
پیش نیاز های مطالعه: مطالعه کردن پیش‌نیازهایی دارد که لازم است قبل از اینکه به مطالعه یک کتاب بپردازیم آن‌ها را رعایت کنیم. این مقدمات به ما در رسیدن به مطالعه مؤثر و لذت‌بخش کمک می‌کند.در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
تعیین هدف: قبل از اینکه شروع به مطالعه کنید باید هدف خود را از مطالعه کردن مشخص کنید.اینکه از مطالعه یک کتاب یا متن چه هدفی دارید و به دنبال رسیدن به پاسخ چه سؤالاتی هستید. داشتن هدف در مطالعه سبب می‌شود ذهن جهت پیداکرده و به دنبال همان چیزی باشد که هدف شماست و در جستجوی آن هستید.این کار قطعاً مطالعه را برای شما لذت‌بخش‌تر و البته مؤثرتر خواهد کرد.با این سؤالات می‌توانید موتور ذهنتان را فعال کنید:
اصلا برای چه می خواهم این کتاب را بخوانم؟
چه چیزی در این فصل از کتاب است؟ بعد از مطالعه این فصل می خواهم چه چیزی را بفهمم؟ چه ارتباطی بین این فصل و دیگر فصول این کتاب وجود دارد؟ چرا دراین کتاب به برخی موارد اشاره و به برخی نه؟
آیا ارتباط منطقی بین فصول این کتاب وجود دارد؟
مشخص کردن هدف مطالعه با این سؤالات سبب تحریک کنجکاوی شده و هنگامی‌که فرد با کنجکاوی به مطالعه می‌پردازد بهتر می‌تواند یاد بگیرد. مشخص بودن هدف قبل از مطالعه همچنین سبب تمرکز حواس شده و جلوی حواس‌پرتی و هجوم افکار مزاحم را به هنگام مطالعه می‌گیرد.
تعیین زمان مطالعه: یکی از کارهایی که باید قبل از مطالعه انجام شود این است که مدت‌زمان لازم برای مطالعه مشخص شود.به‌عنوان‌مثال مشخص کنیم که می‌خواهیم ۴۵ دقیقه مطالعه کنیم و سپس به استراحت پرداخته و مجدد ۴۵ دقیقه به مطالعه بپردازیم.
صرفه‌جویی در زمان: مطالعه صحیح سبب صرفه‌جویی در زمان می‌شود و باعث می‌شود در مدت‌زمان کمتری میزان مطالب بیشتری را مطالعه کنیم. در شرایط کنونی که حجم وسیعی از اطلاعات وجود دارد و هرروزه کتاب‌های زیادی منتشر می‌شود اگر نتوانیم به‌درستی مطالعه کنیم نمی‌توانیم مطالب مرتبط با حوزه کاری خودمان را در زمان منــاسب یـاد بگیریم.
ماندگاری مطالب: مطالعه صحیح همچنین سبب می‌شود مطالب در ذهن ما ماندگارتر شود.اگر به گذشته خود رجوع کنید متوجه می‌شوید که کتاب‌های زیادی خوانده‌اید اما به دلیل مطالعه ناصحیح بسیاری از مطالب آن‌ها را فراموش کرده‌اید.مطالعه صحیح به ما کمک می‌کند تا مطالب بیشتر و بهتر در ذهن ما بماند.
افزایش سرعت مطالعه: از دیگری مزایای مطالعه اصولی افزایش سرعت مطالعه و یادگیری است.اگر به اصولی که در مقالات بعدی به آن‌ها اشاره می‌شود دقت کرده و آن‌ها را به کار ببندید سریع‌تر می‌توانید یاد بگیرید .با توجه به افزایش سرعت علم در دنیا اگر نتوانیم خودمان را با جدیدترین منابع دنیا آشنا کنیم به‌زودی از گردونه‌ی رقابت خارج‌شده و باید به زندگی عادی رضایت دهیم.تندخوانی از جمله تکنیک هایی است که سبب افزایش سرعت مطالعه شما می شود و در مقالات بعدی به صورت مفصل تر به آن می پردازیم.
لذت بردن از مطالعه: اگر از خواندن مطالب و مطالعه کردن لذت نبریم به‌زودی دست از این کار کشیده و آن را رها می‌کنیم. رعایت اصول مطالعه سبب می‌شود شما درک بهتر و سریع‌تری از مطالبی که می‌خوانید داشته باشید. همین امر سبب می‌شود از مطالعه خود بیش‌ازپیش لذت ببرید. اگر یاد بگیریم با رعایت فنون مطالعه این کار را برای خود لذت‌بخش کنیم دیگر مطالعه کردن برایمان خسته‌کننده نخواهد بود.متأسفانه یکی از دلایل اینکه مردم کشور ما کمتر از سایر کشورهای دنیا مطالعه می‌کنند این است که در مدرسه و دانشگاه فنون مطالعه را یاد نگرفته‌اند. زمانی که ما بلد نباشیم چطور مطالعه کنیم این کار نه‌تنها برایمان لذتی نخواهد داشت بلکه زجرآور هم خواهد بود.وقتی انجام کاری برایمان لذت‌بخش نباشد نمی‌توان انتظار داشت که آن کار را به درستی انجام دهیم.اگر هم مجبور به انجام چنین کاری باشیم آن را با حداقل توجه و با کم‌ترین کیفیت انجام خواهیم داد.
پیش نیاز های مطالعه: مطالعه کردن پیش‌نیازهایی دارد که لازم است قبل از اینکه به مطالعه یک کتاب بپردازیم آن‌ها را رعایت کنیم. این مقدمات به ما در رسیدن به مطالعه مؤثر و لذت‌بخش کمک می‌کند.در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
تعیین هدف: قبل از اینکه شروع به مطالعه کنید باید هدف خود را از مطالعه کردن مشخص کنید.اینکه از مطالعه یک کتاب یا متن چه هدفی دارید و به دنبال رسیدن به پاسخ چه سؤالاتی هستید. داشتن هدف در مطالعه سبب می‌شود ذهن جهت پیداکرده و به دنبال همان چیزی باشد که هدف شماست و در جستجوی آن هستید.این کار قطعاً مطالعه را برای شما لذت‌بخش‌تر و البته مؤثرتر خواهد کرد.با این سؤالات می‌توانید موتور ذهنتان را فعال کنید:
اصلا برای چه می خواهم این کتاب را بخوانم؟
چه چیزی در این فصل از کتاب است؟ بعد از مطالعه این فصل می خواهم چه چیزی را بفهمم؟ چه ارتباطی بین این فصل و دیگر فصول این کتاب وجود دارد؟ چرا دراین کتاب به برخی موارد اشاره و به برخی نه؟
آیا ارتباط منطقی بین فصول این کتاب وجود دارد؟
مشخص کردن هدف مطالعه با این سؤالات سبب تحریک کنجکاوی شده و هنگامی‌که فرد با کنجکاوی به مطالعه می‌پردازد بهتر می‌تواند یاد بگیرد. مشخص بودن هدف قبل از مطالعه همچنین سبب تمرکز حواس شده و جلوی حواس‌پرتی و هجوم افکار مزاحم را به هنگام مطالعه می‌گیرد.
تعیین زمان مطالعه: یکی از کارهایی که باید قبل از مطالعه انجام شود این است که مدت‌زمان لازم برای مطالعه مشخص شود.به‌عنوان‌مثال مشخص کنیم که می‌خواهیم ۴۵ دقیقه مطالعه کنیم و سپس به استراحت پرداخته و مجدد ۴۵ دقیقه به مطالعه بپردازیم.
برای مطالعه کل یک کتاب هم باید برنامه‌ریزی داشته باشیم به‌عنوان‌مثال مشخص کنیم که این کتاب را هرروز به مدت یک هفته صبح‌ها از ساعت ۸ الی ۱۲ صبح مطالعه می‌کنیم. مشخص نمودن زمان دقیقی که برای مطالعه لازم داریم از سردرگمی ما به هنگام مطالعه جلوگیری می‌کند.همچنین انگیزه ما را برای اتمام مطالعه یک کتاب افزایش می‌دهد زیرا دقیقا می‌دانیم که هرروز چقدر زمان باید برای مطالعه گذاشته و پس از چند روز مطالعه ما به پایان می‌رسد.اگر زمان مشخصی برای مطالعه یک کتاب نداشته باشیم به‌خصوص زمانی که کتاب قطوری در دست مطالعه داریم معمولاً نمی‌توانیم آن را به پایان برسانیم و نیمه‌کاره رها می‌کنیم. برای مطالعه باید زمان مشخص کنیم . به‌عنوان‌مثال باید مشخص کنیم که می‌خواهیم ۴۵ دقیقه مطالعه کنیم و سپس به استراحت و یا سایر کارهایمان بپردازیم.این کار سبب می‌شود در مدت‌زمانی که برای مطالعه مشخص کرده‌ایم با تمام انرژی و تمرکز این کار را انجام دهیم و در زمان مطالعه کار دیگری انجام ندهیم. زیرا می‌دانیم که قرار است ۴۵ دقیقه مطالعه کنیم و پس‌ازاین زمان می‌توانیم به انجام سایر کارهای دلخواه خود بپردازیم. همچنین بهتر است زمان مشخصی برای مطالعه هرروزه خود داشته باشیم مثلاً هرروز از ساعت ۱۶ الی ۱۸(این ساعت صرفا به عنوان مثال مطرح شده و می تواند برای افراد مختلف ، متفاوت باشد) مطالعه کنیم. این کار سبب می‌شود ذهن ما پس از چند روزبه آن زمان شرطی شده و در زمان مشخص آمادگی مطالعه را داشته باشد.اگر زمان مطالعه ما هرروز تغییر کندذهن ما نمی‌تواند خود را با شرایط تطبیق داده و درنتیجه تمرکز ما پایین خواهد بود.
انتخاب محیط مناسب
مشخص کردن یک مکان مشخص برای مطالعه هم می‌تواند در کیفیت مطالعه ما تأثیرگذار باشد.اینکه در چه مکانی مطالعه کنید تا حدودی به سلیقه شخصی شما بستگی دارد.برخی در منزل راحت‌ترند و برخی در کتابخانه. آنچه مهم است این است که محیطی که برای مطالعه انتخاب می‌کنید باید محیطی باشد که شما در آن بتوانید تمرکز کنید و به‌راحتی مطالعه کنید. در انتخاب مکان مطالعه بهتر است به این نکات توجه شود:
خیلی شلوغ نباشد
محیط آرام و ساکتی باشد
خیلی گرم و یا خیلی سرد نباشد
گردش هوا در آن وجود داشته باشد
دارای نور مناسب و استانداردی باشد
میز و صندلی راحت و مناسبی داشته باشد
در مقاله دیگری به صورت کامل به موضوع محیط مطالعه و ویژگی های آن می پردازیم.
اجتناب از پرخوری قبل از مطالعه
هنگامی‌که معده پر باشد انسان تمایل به خواب پیدا می‌کند که برای مطالعه کردن اصلاً مناسب نیست. بهتر است بلافاصله بعد از خوردن غذا به سراغ مطالعه نرویم و یا زمانی که می‌خواهیم مطالعه کنیم غذای سنگینی نخوریم. البته گرسنگی هم ازجمله عواملی است که مانع از مطالعه مؤثر می‌شود. برای رفع این مشکل بهتر است حد تعادل را رعایت کرده و یک میان وعده یا غذای سبک قبل از مطالعه میل کرد تا هم معده خیلی سنگین نشود و هم از گرسنگی بودن به هنگام مطالعه جلوگیری شود.
در مقالات بعدی به صورت مفصل تر به این موضوع می پردازیم.
انتخاب محیط مناسب
مشخص کردن یک مکان مشخص برای مطالعه هم می‌تواند در کیفیت مطالعه ما تأثیرگذار باشد.اینکه در چه مکانی مطالعه کنید تا حدودی به سلیقه شخصی شما بستگی دارد.برخی در منزل راحت‌ترند و برخی در کتابخانه. آنچه مهم است این است که محیطی که برای مطالعه انتخاب می‌کنید باید محیطی باشد که شما در آن بتوانید تمرکز کنید و به‌راحتی مطالعه کنید. در انتخاب مکان مطالعه بهتر است به این نکات توجه شود:
خیلی شلوغ نباشد
محیط آرام و ساکتی باشد
خیلی گرم و یا خیلی سرد نباشد
گردش هوا در آن وجود داشته باشد
دارای نور مناسب و استانداردی باشد
میز و صندلی راحت و مناسبی داشته باشد
در مقاله دیگری به صورت کامل به موضوع محیط مطالعه و ویژگی های آن می پردازیم.
اجتناب از پرخوری قبل از مطالعه
هنگامی‌که معده پر باشد انسان تمایل به خواب پیدا می‌کند که برای مطالعه کردن اصلاً مناسب نیست. بهتر است بلافاصله بعد از خوردن غذا به سراغ مطالعه نرویم و یا زمانی که می‌خواهیم مطالعه کنیم غذای سنگینی نخوریم. البته گرسنگی هم ازجمله عواملی است که مانع از مطالعه مؤثر می‌شود. برای رفع این مشکل بهتر است حد تعادل را رعایت کرده و یک میان وعده یا غذای سبک قبل از مطالعه میل کرد تا هم معده خیلی سنگین نشود و هم از گرسنگی بودن به هنگام مطالعه جلوگیری شود.
در مقالات بعدی به صورت مفصل تر به این موضوع می پردازیم.
