روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
شنبه ۹ دی ۱۳۹۶ شماره ۷۵۴
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
پاییز که شروع می شود برف و یخبندان از یک طرف و آلودگی شدید هوا از طرف دیگر شهروندان را با مشکلات بسیاری مواجه می کند. مسئولان گاه این آلودگی و سرما و یخبندان را هشدار می دهند و گاهی هم از خیر بیان آن می گذرند. امسال هر چند از سوز و سرمای شدید و برف خبری نیست، اما آلودگی شدید هوا بخصوص در کلانشهرهایی همچون اراک باعث شده تا بعضی والدین از ترس بیماری فرزندان، به غیبت آنان در کلاس درس رضایت دهند.
اراک که براساس رتبه بندی سازمان حفاظت محیط زیست هفتمین شهر آلوده کشور به حساب می آید و از آنجایی که در منطقه سردسیر کوهستانی واقع شده در فصل زمستان بیش از دیگر نقاط تحت تاثیر آلودگی هوا قرار گرفته که البته به جرات می توان گفت اراک به سبب صنعتی بودنش شیوه متفاوت از آلودگی را به نسبت دیگر شهرها تجربه می کند و هشدار درخصوص آلودگی هوا و تعطیلی مدارس که به دنبال آن اختلال در سیستم آموزشی می باشد خود معضل این آلودگی را صدچندان می کند.
به سبب این خلل در سیستم آموزشی سال‌هاست دغدغه تعطیلات زمستانی مدارس در کشور مطرح می شود اما میان کش و قوس مسئولین فقط در حد یک طرح مانده که به تصویب نرسیده این در حالی است که تعطیلات زمستانی و تابستانی به استاندارد بین‌المللی تبدیل شده، اما در کشور ما بر اساس موقعیت آب و هوایی و ویژگی‌های فرهنگی و وجود تعطیلات متعدد در روزهای سال مانع اندیشیدن به اعمال تغییر و تحول در تعطیلات ایام سال می‌شود. در واقع تعطیلات تابستانی طولانی‌مدت یا تعطیلات زمستانی و تابستانی در طول یک سال هریک نقاط ضعف و قوتی دارد که باید براساس موقعیت آب و هوایی، زیست‌محیطی، فرهنگی و… در هر منطقه تعریف شود. اما در ایران به دلیل تنوع آب و هوایی در کشور، اولین مکان‌هایی که تعطیل می‌شوند، مدارس آن مناطق هستند، قرار دادن تعطیلات زمستانی و کاهش تعطیلات تابستانی می‌تواند خالی از فایده نباشد که البته چنین تغییری نیازمند اجماع مجلس و دولت و بررسی کارشناسانه آن است.
سال ۱۳۳۶ بود که برای نخستین بار طرح تعطیلات زمستانی و کاهش تعطیلات تابستانی مدارس از سوی وزارت فرهنگ مطرح شد اما آن زمان توافق برسر آن وجود نداشت و همین امر هم سبب شد که تا سال ۷۵ مسکوت باقی بماند اما در سال ۱۳۷۵ قرار شد ۱۰ روز در میانه زمستان تعطیل باشد که باز هم به دلیل موفق نبودن طرح به بایگانی آموزش و پرورش رفت. براساس این طرح، دانش‌آموزان ۱۵ روز زودتر و در میانه شهریورماه، سال تحصیلی را آغاز می‌کردند تا تعطیلات زمستانی، خللی در آموزش ایجاد نکند.
پس از آن شورای‌عالی آموزش و پرورش، پیشنهاد ساماندهی تعطیلات تابستانی دانش‌آموزان و احتمالا کاهش آن را مورد بررسی قرار داد و با ارسال نامه‌ای به پژوهشکده تعلیم و تربیت خواست به مطالعه بیشتر درباره این طرح بپردازد. این طرح هنوز پس از سال ها سکوت اکنون با شروع آلودگی هوا بار دیگر مطرح شده اما به نتیجه نرسیده و گویا هنوز نتوانسته موافقت مجریان بخش دولتی و نمایندگان مجلس را کسب کند.
چنان که نمایندگان مجلس در جلسه علنی ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ و در ادامه بررسی اصلاحات و الحاقات لایحه هوای پاک، با پیشنهاد الحاق یک ماده به این لایحه در راستای تنظیم تقویم آموزشی مدارس، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور متناسب با وضعیت آلودگی هوای مناطق مختلف هم مخالفت کردند. در این ماده که به تصویب مجلس نرسید، آمده بود: «به منظور تحقق اهداف این قانون و دستیابی به شاخص‌‌های هوای پاک مجاز است با هدف حفظ سلامت جسم و روان دانش‌آموزان و دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی، نسبت به تنظیم تقویم آموزشی مدارس، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور با توجه به خصوصیات اقلیمی و وضعیت آلودگی هوای مناطق مختلف کشور اقدام شود؛ به نحوی که خدشه‌ای بر کیفیت آموزشی آنها وارد نشود. به دولت اجازه داده می‌شود براساس پیش‌آگاهی از وضعیت آلودگی هوا، حوادث غیرمترقبه و احتمال وقوع شرایط هشدار و اضطرار نسبت به تغییر و تنظیم ساعات کار و تعطیلی موقت دستگاه‌‌های دولتی، موضوع ماده پنج قانون مدیریت خدمات کشوری، اقدام کند. در راستای تحقق مفاد این ماده، دولت می‌تواند مرکز منطقه‌ای هماهنگی، پایش و آینده‌پژوهی مقابله با ریزگردها را در کشور و حسب مورد، شعبات آن را در کشورهای منشا و کانون‌های گرد و غبار تاسیس و راه‌اندازی کند. اعتبارات مورد نیاز در بودجه سنواتی، پیش‌بینی و به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد.» نمایندگان با ۷۷ رای موافق، ۸۰ رای مخالف و هشت رای ممتنع از مجموع ۲۱۴ نماینده حاضر در صحن، این ماده الحاقی را رد کردند.
اصلاح تقویم آموزشی مدارس در حالی مورد استقبال مسئولان و کارشناسان آموزش و پرورش قرار گرفته است و اکنون در دست بررسی کارشناسی است که نگرانی‌هایی مبنی بر وارد آمدن ضربه به روند آموزشی مدارس در پی عدم برنامه ریزی و اجرای مناسب آن وجود دارد و همچنین بر ضرورت طرح ریزی آن بر اساس مقتضیات و شرایط استانی و بومی هر منطقه تاکید می‌شود.
عده ای از کارشناسان زیست محیطی به مخالفت با این طرح پرداخته و می گویند آلودگی هوا مسئله‌ای نیست که بتوان آن را از قبل پیش بینی کرد. توده‌های هوای آلوده ممکن است از کشورهای دیگری وارد شود. در طول سال ممکن است ۱۷۰ روز آلوده داشته باشیم. اگر قانون تعطیلی مدارس تصویب شود مشکلات زیادی برای سیستم آموزشی کشور به وجود می‌آید. به عقیده گروهی دیگر از مخالفان، تعطیلات تابستانی فرصتی است برای تغییر کتب درسی و آموزش به معلمان و به طور کلی تغییر سیستم آموزشی که اگر از این زمان کاسته شود نظام آموزشی با تنگنا مواجه می شود.
عده ای دیگر سفرهای تابستانی را بهانه ای برای مخافت خود می دانند و مدعی هستند که انجام سفرهای خانوادگی درتابستان به سبب ویژگی آب و هوایی مناسب است این در حالی است که محمد بطحایی وزیر آموزش پرورش می گوید تعطیلات زمستان فرصتی است تا دانش آموزان استراحت کرده و به همراه خانواده به سفر بپردازند.
تعطیلی زمستانی مدارس اکنون با تمام مخالفات ها بر روی میز آموزش و پرورش قرار دارد و منتظر تصویب مجلس می باشد و حتی علی زرافشان معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش به ضروریات اتخاذ این تصمیم اشاره کرده که حداقل فایده این طرح آن بود که دانش‌آموزان در ایامی که اوج آلودگی هوا در کلان‌شهرهاست، در مدارس یا فضای باز حضور پیدا نکنند و سلامت‌شان حفظ شود. وی افزود: هرچند تنظیم جدول تقویم آموزشی منعطف برای کشور امری ضروری است اما هر تغییر و طرح جدیدی وضع موجود را مورد چالش قرار می‌دهد؛ یا باید به سمت تغییر برویم یا باید چالش‌هایی که تغییر ایجاد می‌کند را بپذیریم. با ملاحظه همه این نکات، اگر تغییری در تقویم آموزشی کشور اتفاق بیفتد، به نظر می‌آید به ارتقای کیفیت یادگیری دانش‌آموزان کمک کند و به کاهش میزان آلایندگی هوا در ایام سرد سال منجر شود.
وزیر آموزش و پرورش هم چندی پیش درخصوص این طرح گفت: هنوز نظر قطعی در مورد تغییر و جابه‌جایی تعطیلات تابستانی مدارس و تعطیلی دانش‌آموزان در نیمه زمستان نداریم و نمی‌توانیم در مورد اجرا یا عدم اجرای آن، نظر قطعی بدهیم.
بطحایی ادامه داد: این طرح در گذشته هم پیشینه نسبتا موفقی داشته، اما پیشنهادهای جدیدی که در یکی دو سال اخیر وجود داشته بر این مبنا که تعطیلی مدارس می‌تواند بر آلودگی هوا در فصل زمستان تأثیر داشته باشد، در حال بررسی است و مولفه‌های مختلفی در این تصمیم موثر است که باید آنها را لحاظ کنیم و این موضوع در دست بررسی است. وی افزود: اجرای این طرح نیازمند ارائه آن در قالب لایحه به مجلس است که در آن مسیر هم نمایندگان ملاحظاتی دارند.
تجربه دیگر کشورها
با وجود مقاومت مسئولان و تصمیم‌گیران در کشور برای تغییر تقویم آموزشی، بیشتر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، تعطیلات سالانه را متعادل ساخته اند.
در آلمان، ۲۳۵ روز سال را دانش‌آموزان به مدرسه می‌روند که ۱۷ روز در ۳ ماهه اول، ۲۱ روز در سه ماهه دوم و ۶ هفته در سه ماهه سوم تعطیل اند. در انگلستان مدارس ۲۰۰ روز در سال دایر است که ۲۱ روز در سه ماهه اول، ۱۴ روز در سه ماهه دوم و ۶ هفته در سه ماه سوم مدرسه تعطیل اند.
سال تحصیلی در کشور ژاپن ۲۲۵ روز است که ۱۳ روز در سه ماه اول، ۱۵ روز در سه ماه دوم و ۴۵ روز در سه ماه سوم تعطیلی دارند. ایالات متحده نیز با ۱۸۷ روز سال تحصیلی را سپری می‌کند که تنها ۲۱ روز در سه ماه اول و ۱۴ روز در سه ماه دوم تعطیل دارد.
در کشور هندوستان نیز سال تحصیلی از تیر ماه تا اردیبهشت ماه طول می‌کشد و تنها شهریور و بهمن ماه زمان تعطیلی مدارس و دانشگاه‌هاست.
گویا علل تعطیلی مدارس در کشورهای مختلف با کشور ما متفاوت است چرا که آنها این تعطیلات را برای استراحت و رفع خستگی بعد از یک دوره آموزشی و آمادگی برای شروع بهتر انجام می دهند اما در ایران علل این تعطیلات را آلودگی هوا و یخبندان ها قلمداد می کنند.
اکنون چند سالی می شود که پای آلودگی هوا به مدارس باز شده است و از آنجا که آلودگی هوا در کنار تعطیلی مداوم مناطق سردسیری فعالیت مدارس را با کاستی روبرو می کند نشان دهنده این است که نیاز به ساماندهی تعطیلات یک نیاز مبرم است که البته هنوز طرحی به آن اختصاص نیافته اما امید می رود که این طرح به زودی به مرحله اجرا گذاشته شود چرا که این تعطیلات دوره ای با بالا رفتن توان و انرژی دانش آموزان و معلمان هم به بهبود نظام آموزشی کمک خواهد کرد و هم با یک برنامه ریزی منسجم،متوالی، دقیق و کارشناسانه می توان از میزان آلودگی هوا به خصوص در کلانشهرهای آلوده و البته سردسیر کاست.
