نگاه «وقایع استان» به تایید و تکذیب ها درباره خبر انفجار قریب الوقوع پالایشگاه شازند/فاجعه بزرگ

پنجشنبه ۲۸ تیر ۱۳۹۷  شماره ۸۸۸

***

وقایع استان

سمیه انصاری فر

***

زمانی بود که استان مرکزی به داشتن صنایع خود می بالید و هر روز بر تعداد صنایع مختلف آن اضافه می شد. اوج ساخت صنایع به راه اندازی و تاسیس سه صنعت بزرگ پالایشگاه، پتروشیمی و نیروگاه حرارتی برق در نزدیکی شهر اراک و در مجاورت شازند بر می گردد. صنایعی استراتژیک که هم برای مردم و هم برای اقتصاد کشور و تامین انرژی در کشور مهم بود. بعد از تاسیس این صنایع خیل عظیم مهاجران از شهرها و نقاط دیگر کشور برای کار در این واحدهای بزرگ صنعتی و حضور در کارخانجات دیگر استان مانند آلومینیوم سازی و ماشین سازی روانه این استان شدند. با اینکه استان مرکزی هم اکنون لقب پایتخت صنعتی را یدک می کشد و قرار بود این صنایع باعث رونق و تامین آسایش برای مردم این استان شود؛ ولی از آنجاییکه ساخت این صنایع اغلب بـدون جانمایی و مطالعه بــه بهره برداری رسیده بودند روی دیگری از خود نشان دادند و برای سال های متمادی یکی از منابع آلودگی شدند. غیر از آن به دلیل سرریز نیروی کار غیربومی به این صنایع هم استان با تشتت فرهنگی رو به رو شده و هم حق اشتغال از بسیاری از نیروهای بومی گرفته شده در این میان اعمال تحریم های مختلف و بحران اقتصادی باعث ورشکستگی برخی از صنایع در استان شد و در بلند مدت آنچه این صنایع برای مردم به ارمغان آورده است ترس از بیماری و بیکاری است؛ اما داستان صنایع گاه تراژیک تر می شود و برخی اوقات اخباری از حوادث مختلف در صنایع شنیده می شود که اثرات سوء زیست محیطی و مرگ آور بودنش بلند مدت نیست و در کسری از ثانیه رخ داده و در عرض چند ساعت فاجعه انسانی و زیست محیطی به بار می آورد بنـابراین چنین فجایعی می تواند در استانی که دارای صنایع مختلف است محتمل باشد. در کشور ما در سال های اخیر فجایعی از این دست کم نبوده است از انفجار و ریزش در معادن تا آتش سوزی در صنایع بزرگ و حتی سکوهای نفتی در دریاها و … ده سال پیش در استان مرکزی یک فاجعه صنعتی دردناک رخ داد ماجرا به انفجار مواد شیمیایی در ناحیه صنعتی روستای بازنه و آتش سوزی در چند کارخانه برمی گردد که باعث مرگ بسیاری از کارگران حاضر در این کارخانه ها شد و بسیاری از مردم شهر اراک، شازند و روستاهای اطراف را داغدار کرد.
اخبار چنین فجایعی در ذهن مردم همیشه خواهد ماند و وحشت اینکه اگر روزی خود یا عزیزانشان دچار چنین حوادثی شوند در ناخودآگاهشان باقی می ماند. برای مردمی با چنین پیشینه ذهنی خبر احتمال یک فاجعه صنعتی بسیار وحشت آور و نگران کننده خواهد بود در یک هفته گذشته خبــری در میان مــردم و شبکه های اجتماعی زبان به زبان می چرخد که با استناد به گفته یکی از نمایندگان استان در یکی از مصاحبه هایش است. خبری که گویا برخی از مردم از رسانه های فارسی زبان خارج از ایران شنیده اند. خبری که مردم شهر اراک، شازند و مهاجران را دچار نگرانی کرده است. موضوع مورد بحث در مورد پالایشگاه شازند و صنایع اطراف آن مانند پتروشیمی و نیروگاه حرارتی است. بر اساس این خبر پالایشگاه شازند در معرض انفجار قرار دارد. چند روز پیش بود که این خبر را نماینده شازند مطرح کرد. ابراهیمی نماینده شازند در مجلس که عضوکمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس است در این باره گفته بود: برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیر زمینی در دشت شازند به قیمت انفجار در پالایشگاه شازند تمام می‌شود.
به گزارش وقایع استان به نقل از ایلنا، وی درباره وضعیت برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی دشت شازند،گفت: تذکرات پی درپی برای جلوگیری از برداشت بی‌رویه از آب‌های سفره‌های زیرزمینی از دشت شازند تاثیری نداشته است. بنابراین مسئولان باید این موضوع را درک کنند، زیرا با این اوصاف مسلم است که خطر انفجار پالایشگاه شازند را تهدید می‌کند.
ابراهیمی تصریح کرد: بارها اعلام کردیم، برای تامین منابع آبی پالایشگاه از سفره‌های آبهای زیرزمینی دشت شازند استفاده نشود، زیرا اثرات منفی بر محیط زیست براثر فرونشست زمین دارد و این درحالی است که با توجه به طرح‌های مذکور در این ارتباط متاسفانه اقداماتی برای جایگزینی برداشت منابع آبی برای پالایشگاه شازند در نظرگرفته نشده است.
ابراهیمی افزود: چنانچه در منطقه براثر برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی دشت شازند، فرونشست نیم متری انجام شود به سادگی امکان دارد در تاسیسات پالایشگاه، نیروگاه و پتروشیمی انفجار ایجاد شود و این درحالی است که فاضلاب شهرهای مهاجران و شازند تقریبا آماده استفاده از آب شیرین برای سفره‌های آبهای زیر زمینی است.
عضوکمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس تصریح کرد: وزارت نیرو می‌بایست هرچه سریعتر در زمینه برداشت بی‌رویه آب های سفره‌های زیر زمینی چاره اندیشی کند، البته طرح‌هایی برای این معضل بکاربسته شده است اما آن‌طور که باید همکاری مشهودی برای توقف آب‌های سفره‌های زیر زمینی لحاظ نمی شود.
بعد از اعلام این خبر از سوی نماینده شازند مدیرعامل پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند واکنش نشان داده و خبرهای منتشر شده در رسانه‌ها درباره در معرض خطر و انفجار بودن این پالایشگاه به دلیل نشست سفره‌های آب زیرزمینی را رد کرد.
علیرضا امین اعلام کرد: کمبود آب مختص به منطقه شازند نیست و مشکلی سراسری است و این گونه نیست که در اثر این برداشت‌ها، پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند در معرض خطر انفجار باشد.
وی ضمن تکذیب انتشار خبرهایی مبنی بر انفجار در پالایشگاه امام خمینی (ره) به دلیل برداشت بی رویه از سفره‌های آب زیرزمینی و در نتیجه نشست زمین افزود: در صورتی که کمبود آب در منطقه وضع جدی پیدا کند، امکان خارج شدن برخی واحدها از سرویس وجود دارد، اما این گونه نیست که پالایشگاه در معرض خطر انفجار باشد.
مدیرعامل پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند تاکید کرد: هم اکنون به طور میانگین در هر ساعت یک هزار و ۳۰۰ مترمکعب آب در پالایشگاه مصرف می‌شود که حدود ۹۰۰ تا هزار مترمکعب آن از سد کمال صالح شازند و بقیه آن از چاه‌ها تامین می‌شود.
امین تصریح کرد: با توجه به این مشکلات کمبود آب در استان مرکزی، طرح هایی برای تصفیه و بازگرداندن آب‌های پساب پالایشگاه ارائه شده است که هم اکنون در مرحله اجرای مناقصه است.
خبر انفجار پالایشگاه شازند و علل وقوع آن به تبع آن تکذیب این خبر جدای از ابعاد روانی خود یک نکته مهم را متذکر می شود و آن ضعف در مدیریت منابع و انرژی در کشور ما است مسئله ای که در پی رقم زدن فاجعه ملی است و بی برقی و بی آبی های اخیر گواهی بر آن است.
بدون شک مدیریت بهینه منابع و انرژی در صنایع نقش موثری دارند و در زمان بحران صنایع را از مشکلات دور کند شاید سال ها پیش باید صنایع به دنبال راهکاری برای تامین آب مورد نیاز خود می بودند تا اینچنین منابع آبی غیرقابل تجدید هدر نرود. به نظر می رسد هم اکنون پتروشیمی شازند نیز به عنوان یکی دیگر از صنایع بزرگ استان و در مجاورت پالایشگاه به دنبال استفاده از پساب شهری شازند و مهاجران برای مدیریت آب در شرایط کنونی است. مدیرعامل شرکت پتروشیمی شازند به تازگی از مذاکره با وزارت نیرو برای استفاده از پساب شهری دو شهر شازند و مهاجران در پتروشیمی شازند خبر داد.
ابراهیم ولدخانی در خصوص مهمترین برنامه های مدیریت مصرف آب در پتروشیمی شازند، گفت: یکی ازموضوعاتی که کل کشور را درگیر خود کرده مسئله آب است، بنابراین مطالعات متعددی بر روی مصرف آب و پساب پتروشیمی شازند انجام گرفته است.
مدیرعامل شرکت پتروشیمی شازند با اعلام اینکه حتی برای مدیریت مصرف آب از مشاوران خارجی هم استفاده شده است، تصریح کرد: علاوه بر این، هم اکنون بخشی از پساب‌هایی که تولید می شود در سیستم و با در فضای سبز مجموعه مورد استفاده قرار می گیرد.
وی افزود: امیدواریم با اجرای این طرح جامع، بخشی از منابع زیرزمینی که هم اکنون برداشت می شود و در آینده ممکن است به عنوان یک تهدید باشد را به فرصت تبدیل کنیم.
ولدخانی با اشاره به انجام مذاکرات آبی با وزارت نیرو، بیان کرد: با وزارت نیرو مذاکراتی انجام گرفته تا از فاضلاب شهرستان شازند و مهاجران برای مصارف صنعتی پتروشیمی شازند استفاده کنیم.