روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
شنبه ۸ اردی بهشت ۱۳۹۷ شماره ۸۲۸
***
رضاحیدری؛ نویسنده و مشاور
***
همه‌ی ما ساعات یکسانی از روز را در اختیارداریم. همه ۲۴ ساعت زمان در اختیارداریم و کسی نیست که ۲۵ ساعت در اختیار داشته باشد.اما گاهی اوقات برخی افراد را می‌بینیم که باوجوداین یکسانی زمان، کارهای بیشتری نسبت به دیگران انجام می‌دهند.
مدیریت زمان سبب می‌شود برخی افراد در طول روز کارهای بسیاری انجام دهند و برخی افراد زمان لازم برای انجام کارهای عادی خود را هم نداشته باشند.
ازجمله عواملی که به مطالعه به‌خصوص به هنگام آزمون‌های بزرگی مانند آزمون ورودی دانشگاه‌ها و یا امتحانات نهایی مدارس کمک می‌کند داشتن مهارت در مدیریت زمان است. به این معنا که افسار زمان در دست خودمان باشد و بتوانیم از وقتمان به‌خوبی استفاده کنیم. دانش‌آموز یا دانشجویی که مدیریت زمان ندارد نمی‌تواند انتظار قبولی در امتحانات را داشته باشد. مدیریت زمان به هنگام نزدیک شدن به آزمون‌هایی مانند کنکور اهمیت چند برابری پیدا می‌کند. یکی از عواملی که سبب تمایز بین رتبه‌های کنکور می‌شود تفاوت افراد در مدیریت زمان است. کسانی که مدیریت زمان‌دارند می‌توانند بدون هیچ‌گونه زحمت اضافی حداکثر بازدهی را در مطالعه داشته باشند. اما دانش‌آموزانی که مدیریت صحیحی بر زمان خود ندارند هم سختی بیشتری را متحمل می‌شوند و هم نتیجه‌ی دلخواه را کسب نمی‌کنند.
ازجمله عواملی که به مدیریت زمان کمک می‌کند شناخت موانعی است که بر سر راه مدیریت زمان وجود دارد. در اینجا به چند نمونه اشاره می‌کنیم. شناخت این مسائل و سعی در مدیریت آنان سبب می‌شود بهتر بتوانید از زمان خود بهره ببرید.
نداشتن حریم شخصی
دانش‌آموزی که برای خلوت خودش احترامی قائل نیست و همیشه در دسترس دیگران است نمی‌تواند بر زمانی که در اختیار دارد مدیریت کند. این دانش آموزان دائماً در حال انجام کارها و دستورات دیگران هستند. این دانش آموزان هیچ‌گاه زمانی که کاملاً در اختیار خودشان باشد و بتوانند در آن به مطالعه بپردازند را در اختیار ندارند.
منفی نگری
بدبینی نسبت به آینده و اتفاقاتی که قرار است بیافتد ازجمله عواملی است که سبب می‌شود فرد نسبت به مطالعه دلسرد شده و زمانش را اتلاف کند. در مقابل خوش‌بینی نسبت به آینده و دیگران سبب می‌شود فرد نهایت استفاده را از زمان ببرد.
البته خوش‌بینی باید همراه با دیدن واقعیت‌ها باشد. به این معنا که مسائل را به صورت واقعی و همان‌طوری که هستند ببینیم اما به حل آن‌ها هم امیدوار باشیم. افراد خوش‌بین با حداکثر انرژی مطالعه می‌کنند و کمترین اتلاف وقت را در مطالعه دارند. در مقابل افراد منفی نگر و بدبین دائماً در حال فکر کردن به اتفاقات بدی که ممکن است در آینده برای آنان رخ دهد هستند و طبیعتاً این افراد نمی‌توانند به هنگام مطالعه تمرکز کافی را داشته باشند. نداشتن تمرکز در مطالعه خود سبب اتلاف وقت و از دست دادن زمان مفید در مطالعه می‌شود.
به تعویق انداختن کارها
به تأخیر انداختن دائمی کارها و امروز وفردا کردن سبب می‌شود همیشه کلی کار انجام‌نشده داشته باشیم. وقتی کاری به‌صورت نیمه‌کاره رها می‌شود پرونده‌ی آن کار در ذهن ما بازمی‌مانند و بخشی از ذهن ما همواره مشغول آن است. برای دستیابی به مدیریت زمان لازم است کارهای نیمه‌تمام را به اتمام برسانیم تا با ذهنی آزاد به مطالعه و انجام سایر کارها بپردازیم. اگر بتوانیم تنبلی کردن را در خودمان تا حدودی کاهش دهیم می‌توانیم از زمان خود نهایت استفاده را ببریم. دانش آموزان و دانشجویانی که تنبلی می‌کنند معمولاً نمی‌توانند کتاب‌های خود را در وقت خود بخوانند. این افراد معمولاً همه‌ی کارهایشان را ساعات پایانی قبل از امتحان انجام می‌دهند.
اضطراب
برای اینکه بتوانید از زمان خود نهایت بهره را ببرید باید بتوانید با آرامش به انجام کارها بپردازید.اضطراب و استرس ازجمله عواملی است که سبب می‌شود این آرامش از شما سلب شود.زمانی که شما در آرامش نباشید نمی‌توانید بازدهی بالایی در کار خود داشته باشید.
بی‌برنامگی
از دیگر عواملی که سبب اتلاف وقت می‌شود نداشتن برنامه مشخص برای کارهای روزانه است.افرادی که روز خود را بدون برنامه شروع می‌کنند معمولاً در طول روز اتلاف وقت زیادی داشته و نمی‌توانند از زمان خود نهایت استفاده را ببرند.برای شروع فقط کافی است لیست کارهایی را که قرار است فردا انجام دهید بنویسید و آن‌ها را اولویت‌بندی کنید.آنگاه می‌توانید تأثیر برنامه‌ریزی را در مدیریت زمان ببینید..
نداشتن قاطعیت
اگر می‌خواهید رفتار قاطعانه‌ای داشته و اجازه ندهید دیگران وقت شمارا بیهوده تلف کنند باید مهارت قاطعیت را در خود تقویت کنید.یکی از خصوصیاتی که این سبک‌رفتاری در شما به وجود می‌آورد این است که به‌راحتی می‌توانید به درخواست‌هایی که از شما می‌شود و شما تمایلی به پذیرش آن‌ها ندارید جواب رد بدهید.یکی از ویژگی‌های متمایزکننده افراد موفق و غیر موفق در این است که افراد موفق به‌راحتی به بسیاری از درخواست‌هایی که از آن‌ها شده و ممکن است وقت آن‌ها را بگیرد نه می‌گویند.اگر تمایل دارید که دراین‌باره اطلاعات بیشتری کسب کرده و رفتار قاطعانه را در خود پرورش دهید توصیه می‌کنم کتاب اسرار ارتباط مؤثر را مطالعه بفرمایید.
نداشتن برنامه ثابت زمانی
دانش‌آموزان یا دانش جویانی که قرار است روزهای طولانی به مطالعه بپردازند بهتر است زمان ثابتی را برای این کار در نظر بگیرند. به‌عنوان‌مثال هرروز صبح‌ها از ساعت ۸ الی ۱۲ مطالعه کنند و یا فقط شب‌ها از ساعت ۸ الی ۱۰ شب به مطالعه بپردازند. ثابت بودن زمان مطالعه سبب آمادگی ذهنی و بدنی فرد برای مطالعه می‌شود و می‌تواند در میزان یادگیری او تأثیرگذار باشد. در مقابل افرادی که زمان ثابتی برای مطالعه خود در نظر نمی‌گیرند نمی‌توانند بازدهی بالایی در مطالعه داشته باشند و از زمانی که در اختیار دارند هم نمی‌توانند به‌خوبی استفاده کنند.
مطالعه بعد از غذا
توصیه می‌شود بلافاصله بعد از غذا مطالعه نکنیم زیرا به علت فعالیت دستگاه گوارش و هجوم خون به احشاء داخلی میزان خونی که در مغز جریان دارد کاهش پیداکرده و آمادگی برای مطالعه کم می شود. برای بهره‌مندی از این زمان می‌توانید در فاصله‌ای که منتظر هضم غذا هستید برنامه درسی آن روز را مکتوب کنید و مقدمات مطالعه را فراهم کنید. همچنین اگر فعالیت دیگری مانند تماس تلفنی یا پاسخ‌گویی به یک پیامک دارید می‌توانید از این زمان استفاده کرده و آن‌ها را انجام دهید. با این کار به هنگام شروع مطالعه کاری که بخواهد حواس شمارا پرت کند وجود نداشته و به‌راحتی می‌توانید به مطالعه مشغول شوید.
زمان ثابتی وجود ندارد
در پایان لازم است به این نکته هم اشاره‌کنیم که برای زمان مطالعه نمی‌توان برای همه نسخه یکسانی پیچید زیرا برخی افراد شب‌ها راحت‌تر مطالعه می‌کنند و برخی صبح‌ها؛ اما توجه به چند نکته می‌تواند برای همه مفید باشد. نکته اول اینکه سعی کنید پس از استراحت کافی مطالعه را شروع کنید تا انرژی این کار را داشته باشید. با این نظر صبح‌ها و بعدازظهرها به شرطی که یک خواب کوتاه نیم روزی داشته باشید بهترین زمان مطالعه است. زیرا هم خستگی در این زمان‌ها کمتر است وهم ذهن آمادگی بیشتری برای یادگیری مطالب دارد.
نکته دوم اینکه اگر قرار است به‌عنوان‌مثال برای آزمون سراسری مطالعه کنید بهتر است زمان مطالعه ثابتی داشته باشید یعنی یا همیشه شب‌ها و یا همیشه صبح‌ها به مطالعه بپردازید. نکته بعد در مورد زمان مطالعه اینکه سعی کنید پس از انجام یک کار خسته‌کننده مطالعه نکنید. به‌عنوان‌مثال هنگامی‌که از مدرسه برگشته‌اید و خستگی مدرسه هنوز در بدنتان باقی است زمان مناسبی برای مطالعه نیست. خستگی مانع از تمرکز حواس به هنگام مطالعه می‌شود. خستگی زیاد سبب می‌شود شما نتوانید از زمان خود نهایت استفاده را ببرید.
